Iedereen is GoedVolk: ‘Van een bedreiging een kans maken’

HEUVELRUG In onze snel veranderende wereld heb ik als burger de keuze: blijf ik langs de kant staan, of doe ik mee? Dat realiseerde ik me opnieuw deze week. De gemeenten Utrechtse Heuvelrug en Zeist zijn voorbereidingen gestart om rond station Driebergen-Zeist veel woningen en kantoren te maken. Als ik zoiets hoor dan frons ik mijn wenkbrauwen. Maar ik vertrouw erop dat ondernemers en overheden daar samen goede keuzes zullen maken. 

De laatste tijd gaat het in de leefomgeving echter steeds moeizamer tussen overheden en ondernemers. De opgaven zijn gewoon te groot, te complex en verweven. Gaat dat wel goed komen rond het station? Rafaël Lazaroms pleitte in deze rubriek op 18 januari voor een ‘stoel voor de natuur’ bij dit project. Dat schudde me wakker. Misschien is er wel meer nodig en hebben we als burgers nu iets te doen. Ik pleit voor een trendbreuk en een nieuw soort proces: ongemakkelijk, maar onvermijdelijk.

ALLES KOMT BIJ ELKAAR

Als je er elke dag langs komt dan zie je het misschien niet meer. Het gebied rond station Driebergen-Zeist is een prachtig landschap, met bijzondere natuurwaarden en een afleesbare geschiedenis. Hier langs de Kromme Rijn bewegen reeën, marters, dassen en ringslangen nabij spoor, snelweg en bedrijvigheid. Alles komt er bij elkaar. 

Op veel plekken in Nederland hebben we bij zulke ‘moeilijke puzzels’ wonen, werken en verkeer steeds voorrang gegeven boven natuur. Zo hebben we de afgelopen decennia met elkaar de grenzen van de draagkracht van de natuur fors overschreden. Onze standaard reflex bij nieuwe plannen is om de schade te beperken en veel aandacht te hebben voor de positieve intenties. Maar wat nu nodig is, is echt iets anders. Elk nieuw bouwplan moet een positief effect voor de natuur opleveren. Ondubbelzinnig. Maar hoe doe je dat? Uit mijn praktijk leer ik dat een paar milieuonderzoeken en inspraakrondes het verschil niet maken.

SAMEN UITVINDEN

Mijn stelling is dat overheid en ondernemers de burgers nodig hebben om een gebalanceerd plan te maken. In plaats van ‘de ander de maat nemen’ wordt dan gekozen voor het samen uitvinden hoe ‘goed werk’ er uit ziet. Alleen wanneer de gemeenschap instapt en mee het plan maakt kan een omgeving gemaakt worden die leven toevoegt. Overheid en markt lukt dat niet. Nooit. Soms kan dat dus ook betekenen dat er niet gebouwd wordt, of anders, of elders. Zo wordt de gemeenschap niet medeplichtig aan middelmaat, maar legt de lat hoog om samen met ondernemers en overheden ‘voor goud’ te gaan. 

Natuurversterking is de basis en de norm. Wat zou het geweldig zijn als hier een uniek gebied groeit dat duidelijk en aanwijsbaar de natuur versterkt. Een voorbeeld dat inspireert hoe je een echt gezonde leefomgeving maakt voor mens en natuur. Dat zou een fonkelend visitekaartje zijn voor de mensen in Zeist en Driebergen, maar ook voor de NS, Triodos, Antropia, WNF! 

NOG NOOIT GEDAAN

Hoe gaat dat er dan uit zien? Dat weten we nog niet, want het is nog nooit gedaan. Het is al zo moeilijk om een echt duurzame woning in het bos te bouwen. Laat staan een natuur-positief knooppunt van spoor, asfalt, bedrijvigheid en wonen op de overgang zand - klei. Wat zou het geweldig zijn als de betrokken partijen hier laten zien hoe het wel kan! Zo’n avontuur begint bij het vinden van een paar mensen die hun dromen delen en hier echt voor gaan lopen, te beginnen bij enkele mensen in de buurt. Als het ergens kan, dan is het hier. Doe je mee?

Meer informatie is te vinden op de website van GoedVolk. 

Door Cees Anton de Vries

Meer ‘Iedereen is GoedVolk’ lezen? Je vindt het dossier hier.