Uitverkochte zaal bij symposium 'Wat wist Wilhelmina'

AMERONGEN Het was deze maand precies 100 jaar geleden dat Amerongen even het midden van de wereld leek. Op 11 november 1918 eindigde de Eerste Wereldoorlog en op diezelfde dag kwam de gevluchte Duitse Keizer Wilhelm II aan op Kasteel Amerongen. Koningin Wilhelmina, destijds de Nederlandse vorstin, heeft enige betrokkenheid altijd ontkend.

Wilco Willemse

Afgelopen zaterdag was de Andrieskerk in Amerongen stampvol tijdens het symposium 'Wat Wist Wilhelmina'. Directeur van Kasteel Amerongen, Herman Sietsma, heette iedereen welkom. ,,Dat we in de Andrieskerk zitten, is niet toevallig. Door de vele aanmeldingen moesten we naar deze locatie uitwijken, maar de Andrieskerk hoort ook echt bij het kasteel, getuige de rouwborden en graven hier in de kerk." Hij zette fijntjes uiteen hoe belangrijk 'Het Huys Amerongen' gedurende de Nederlandse geschiedenis was geweest en leidde de volgende sprekers in door de rol van het kasteel te benoemen kort na de Eerste Wereldoorlog.

Het ochtendprogramma was verder voor Prof. Dr. Jacco Pekelder en Paul Moeyes. Pekelder vertelde vooral over de troonsafstand van Wilhelm II, waarmee na 501 jaar een einde kwam aan de macht van de Hohenzollerns in Pruisen: ,,Toen op 28 november de abdicatie van Wilhelm II als koning van Pruisen en keizer van Duitsland op kasteel Amerongen ondertekend werd, was dat met recht wereldnieuws. In Duitsland was inmiddels de revolutie in volle gang en ontstond de Weimarrepubliek."

ROKKEN VAN HOLLAND Paul Moeyes naam het stokje over en vertelde de volle zaal over de vele gezichten van de keizer tijdens en na de oorlog. ,,Er werd natuurlijk veel propaganda gemaakt. Zo werd hij in Engeland afgebeeld als oorlogsmisdadiger, in Nederland als politiek vluchteling en de rest van Europa zag Wilhelm als lafaard, gezocht en zich verschuilend in de rokken van Holland". Daarbij een prent tonend van een Britse Bobby en een Franse gendarme zoekend naar de keizer, die zich achter de rokken van een Hollandse meid verschuilt.

ROL WILHEMINA Na de lunch en bezoek aan het kasteel kwam de lezing waarop iedereen had gewacht. Professor Beatrice de Graaf vertelde de uitkomsten van haar onderzoek naar de rol van Wilhelmina bij het verlenen van asiel aan de Duitse Keizer.

UITKOMST Prof. De Graaf: ,,Tot nu toe kende we de uitkomst van het doorzoeken van de koninklijke archieven door Cees Fasseur. Wat hij echter niet deed was het raadplegen van andere bronnen, bijvoorbeeld hier in Amerongen, in Zwolle en Oldenzaal en in Duitsland. Fasseur schreef ook Wilhelmina's memoires, maar dat deed hij in 1959, na de Tweede Wereldoorlog en dat maakt de vertelling over de relatie met Duitsland gekleurd.

De Graaf onderzocht ook andere bronnen in Nederland en raadpleegde ook de Duitse archieven: ,,Wilhelmina heeft Duitsland gevraagd alles over deze periode uit de archieven te verwijderen. Gelukkig houden Duisters dan weer prima bij wat ze verwijderen, zodat ik dat alsnog kon bekijken. Ik vond nergens een brief van Wilhelmina met de uitnodiging aan Wilhelm II om naar Nederland te komen na de oorlog. Maar ik ben er wel van overtuigd geraakt dat Wilhelmina wel degelijk op de hoogte moet zijn geweest van het voornemen van de keizer om asiel aan te vragen in Nederland na zijn vlucht."

Het artikel van Prof. De Graaf, 'Vorstin op vredespad', is online beschikbaar.