Natuurlijkheid van de Heuvelrug

Van de hele Utrechtse Heuvelrug tussen Rhenen en het Gooimeer is het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (NPUH) het meest in beeld. Sinds 2008 wordt de regie gevoerd vanuit het programmabureau Heel de Heuvelrug in Soesterberg. De nieuwe gebiedsvisie, reikend tot 2025, is als volgt neergezet: ‘een samenhangende eenheid voor zowel mens als natuur waarin functies en eigenschappen die ‘des Heuvelrugs’ zijn samenkomen in een afwisselend palet. Twee van de zes aandachtsgebieden op Heel de Heuvelrug bestrijken onze regio: de Stichtse Lustwarande en de Besloten Rug.

De Besloten Rug omvat de noordkant van ons NPUH. De kenmerken van dit gebied zijn ‘rust, ruimte en donkerte’. Heerlijk dwalen. GPS en digitale informatieroutes hebben als hulpmiddelen hun intrede gedaan.Voor de spanning van wandelen is het gebied groot genoeg om unieke tochten te maken. Anderszijds is het zo begrensd dat je niet bang hoeft te zijn echt te verdwalen in de bossen. Wie naar rust zoekt kan terecht op het Leersumse Veld. Ieder jaargetijde is er anders. Niet in het minst voor de schaatsliefhebber als het ijs het toelaat. Afgelopen december kreeg schaatsen op de Leersumse Plassen van het NOS-journaal weer de primeur. Ook De Ameronger Bovenpolder kent een (gemarkeerde) zomer – en winterwandelvariant.

Het landschap om ons heen lijkt allemaal zo vertrouwd, zo natuurlijk, in de variatie aan bossen en heidevelden. Een andere karakteristiek is het glooiend karakter van het gebied. Niet meer dan plooien in het landschapskleed, maar bekoorlijk genoeg om je erover te kunnen verbazen. Natuurlijke zandheuvels liggen er in Driebergen, Leersum en de twee bekendste afgravingen in dit gebied zijn die van Maarn en Doorn. Aan de oostkant van het Doornse Gat liggen goed geconserveerde grafheuvels; de verborgen schatten van de Besloten Rug. Het lint van grafheuvels loopt tot voorbij Amerongen. Deze archeologische monumenten liggen vaak in groepjes bij elkaar. Ze stammen uit 3000-2000 vóór Christus. Toentertijd werden ze afgedekt met heidplaggen en een palenkrans. Een voorbeeld ervan is bij het Berghuis in Amerongen voor publiek beleefbaar gemaakt. De beslotenheid van de bossen is goed zichtbaar vanaf de Kaaptoren in de Kaapse Bossen. Het is een publiekstrekker, waarover in een brainstormsessie in mei 2009 het idee is ontstaan om meer uitkijktorens tussen Rhenen en het Gooimeer op te richten.

Juist omdat de natuur in de Besloten Rug een cruciale rol speelt is het van belang te ‘ontsnipperen’ zodat dieren die gevoelig zijn voor verstoring, zoals ree en de zeldzame das en boommarter zich in dit gebied beter kunnen bewegen en voortplanten. In de vergadering van het overlegorgaan NPUH van 25 november jongstleden werd de stand van zaken met betrekking tot faunapassages in het NPUH besproken. Binnen de plannen van het GVVP (Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan) start binnenkort onderzoek t.b.v. een plan voor een ecoduct op de N226 tussen Leersum en Maarsbergen.

Tekst: Kees de Kroon