De Q-koorts en de geitenhouderij

De Nederlandse witte geit is in het begin van de vorige eeuw ontstaan. Het is een kruisingsproduct van de inlandse geit met Saanengeiten uit Zwitserland en met witte geiten uit het Duitse Rheinhessen. Herinner me in de jaren tachtig een bloemencorso in Genéve. Daar liepen opvallend veel keurig gekapte geiten in kuddes mee, voorzien van toeters en bellen. De vrolijk geklede bergherders beijverden zich om de kuddes bijeen te houden. Geiten zijn weliswaar amusante huisdieren, maar ze zijn ook onderzoekend en kunnen klimmen en klauteren als gemzen. Het binnenland van Fuerteventura, een van de Canarische eilanden, is vergeven van verwilderde kuddes geiten. Daar voelen ze zich in hun element tussen de vulkanische rotspartijen waar geen mens of hond zich waagt.

2010 is wederom een jaar van de biodiversiteit. In 1990 propageerde het Wereld Natuurfonds dezelfde actie met de slogan: ‘Biologische diversiteit, onze natuurlijke levensverzekering’. Het behoud van historische rassen is van belang om zowel de levensgemeenschappen als het erfelijk materiaal in genenbanken te bewaren Van de inlandse landgeit, die gekruist is met import waren er in 1990 nog maar 350 (stamboek)exemplaren over. Dat zouden er 1000 moeten zijn. Gelukkig is er thans een toenemende belangstelling te onderkennen om historische veerassen onder te brengen bij liefhebbers of in te zetten bij het beheer van natuurterreinen. Het Rijksinstituut voor Natuurbeheer, met in de jaren zeventig/tachtig nog een dependance in kasteel Broekhuizen in Leersum, plaatste toen al zeldzame geitenrassen onder bij liefhebbers in onze omgeving.

Intensieve geitenhouderij

In 1980 (Clason) werd het totaal aan melkgeiten in ons land op 40000 geschat. Uit de nieuwsgaring rondom de Q-koorts explosies meen ik een aantal van ruim 700.000 melkgeiten gehoord te hebben. De Q staat voor ‘query’(=?) vanwege de onbekende oorzaak bij de ontdekking van de ziekte in 1937 in Australië. Er zijn inmiddels 74 bedrijven geruimd, daaronder twee melkschaapbedrijven. Per ongeluk plaatste het Ministerie van Landbouw de kaart van besmette bedrijven in december op de website: wel besmetting in Bunnik, Barneveld en Rhenen, mooi om onze gemeente heen. Op de Utrechtse Heuvelrug blijft het in 2010 dus wederom goed recreëren zonder besmettingsrisico’s. In de heisa over de verspreiding van de Q- koorts werd door het parlement snel duidelijkheid geeist. De Q-koortsbacterie komt vrij in de urine en keutels van geiten en schapen bij geboorten en vooral bij miskramen. Besmetting kan mede optreden door inademing van verwaaide besmette stoffen uit de omgeving van stal of weiland. Eén enkele bacterie is al genoeg om besmet te raken. De incubatietijd is 9 tot 40 dagen.

De witte gezond blakende melkgeit op de foto is van een kleine biologische geitenhouderij uit de omgeving. Haar zuster rechtsachter is een zwartbruinbont exemplaar van een oudhollands ras, maar wel minder raszuiver, zei de geitenhouder.

Tekst en foto: Kees de Kroon