Een heel Stil-Leven te kijk
1 oktober 2009 om 00:00 NieuwsHoe stil kan dat zijn, een stilleven, een grote of kleine verzameling stilliggende dingen. Heel gewone zaken meestal: een bloem, een enkel insect, een vrucht, een gebroken eischaal of een tak met wat blaadjes of bloesem. Al die zaken worden door de schilder in een oogstrelende compositie gebracht; zo natuurlijk mogelijk want alleen dan zijn die objecten méér dan alleen maar mooi.
door Nicole van der Schaaf
Al eeuwen lang worden stillevens geschilderd. Nadat de keuze van onderwerpen zich verlegd had van de religieuze naar de meer wereldse, schilderde men naast portretten, stadsgezichten en landschappen ook stillevens. Natuurlijk scheppen we altijd een beetje op over die prachtige Hollandse 17de eeuwse stillevenschilders; er zijn er net weer een paar ‘ontdekt’ van Adriaen Coorte. Maar misschien zijn de mooiste stillevens uit de historie wel buiten onze landsgrenzen gemaakt. Door de 17de eeuwse Spaanse monnik Sánchez Cotán bijvoorbeeld. Hij componeerde met een meloen, een komkommer en een kweepeer aan een touwtje en benadrukte daarmee op ongeëvenaarde wijze de schoonheid van de eenvoud. Daarbij vergeleken zijn de Hollandse stillevens uit die tijd wellicht net iets te ‘sappig’, te vol, te druk en te weelderig.
Achter het tafereel van die beroemde 17de eeuwse stillevens gaat een ongrijpbare wereld schuil van verborgen betekenissen. Ieder voorwerp of combinatie had een bepaalde duiding, een boodschap, die - om het ingewikkeld te houden - op diverse manieren uitgelegd kon worden. De mensen die toen leefden ‘lazen’ zo’n boodschap zonder problemen; zij begrepen dat een dovende kaars, een schedel of een zeepbel met vergankelijkheid en de dood te maken hadden. In latere eeuwen ging die duiding verloren en pas in de vorige eeuw werd het plotseling weer actueel. Kunsthistorici maakten er studie van en er kwamen tentoonstellingen waarop de betekenis van de werken werd toegelicht.
Bekend is, dat halverwege de 17de eeuw een werk van een ‘grote naam’ 100 tot 300 gulden kostte. Daar moet wel bij verteld worden dat het gemiddelde jaarloon van een handwerksman ongeveer op hetzelfde uitkwam en dat een middenstandsgezin het moest doen met ca. 600 gulden per jaar.
Ruim vier eeuwen later schildert een goed ambachtelijk stillevenschilder als Mieke Schaper nog steeds op dezelfde arbeidsintensieve manier haar stil-liggende-dingen. Prachtig. Ga ze bekijken dit weekeinde!
De prijzen liggen tussen de 400,-- en 2400,-- euro. Geen geld, gezien de prijzen van toen!.
u 3 en 4 oktober -12.00 tot 17.00 -, Van Heemstrastraat 2b, Driebergen.
