Kaapse Kunsten....
9 april 2009 om 00:00 NieuwsDOORN - Nog geen drie weken na het concert met muziek rond Felix Mendelssohn was de Maartenskerk wederom het toneel van een fraaie uitvoering door leden van het Koninklijk Concertgebouworkest. Zo net voor Pasen was het programma niet meer dan gepast gegroepeerd rond de strijkkwartetversie van ‘Die sieben letzte Worte unseres erlösers am Kreuze’ van Joseph Haydn. Verrassend was het Kwintet in Es (1790) van Josephs broer Michael Haydn – vrijwel zijn leven lang in dienst van de Salzburgse aartsbisschop Colloredo en collega van vader en zoon Mozart – voor de wat ongebruikelijke bezetting viool, altviool, klarinet, hoorn en fagot. Het stuk is ooit geschreven als ‘Gebrauchsmusik’, functionele muziek om vooral niet je mond bij te houden, maar ligt o zo lekker in het gehoor. De verdeling twee strijkers – drie blazers geeft hier en daar de nodige sjeu. En natuurlijk is er de onvermijdelijke ‘grap’ aan het einde van het de Finale: de hoorn die in de generale pauzes van de slotakkoorden als enige een wat knullige noot te spelen heeft. Het slot doet in ieder geval weinig denken aan de langzame, gedragen inleiding van datzelfde deel. En dat kenmerkt het hele stuk eigenlijk: een bijna ‘empfindsam’ beeldschoon Adagio tegenover een heerlijk koket dansant Tedeschi laat horen dat Michael Haydn een oude rot was in zijn vak.
door Marianne Heijmans
Johann Nepomuk Hummels Klarinetkwartet in Es (1808), hoewel niet zoveel jaar na Michael Haydns Kwintet geschreven, ademt al de sfeer van de vroege romantiek. Een glansrol is er weggelegd voor de klarinet, waarvan volgens de mondelinge toelichting ongeveer hetzelfde wordt verwacht als van een piano. Voor klarinettist Hein Wiedijk was dat het kolfje naar zijn hand.
Als tegenhanger voor de vele Matthäus- en Johannes-Passionen die rond de paasdagen door heel Nederland weerklinken zijn er ‘Die sieben letzte Worte unseres Erlösers am Kreuze’ van Joseph Haydn. Dankzij het zakelijk instinct van de componist zijn er vier versies aan ons overgeleverd: een voor orkest, later aangevuld met koor en solisten, eentje voor thuis op de piano en een variant voor strijkkwartet. Wonderschone muziek van een verbluffende eenvoud, die in zeven langzame delen Jezus’ laatste woorden verbeeldt. Hier werden prachtige lange lijnen gesponnen, verweven met de overdenkingen tussen de delen, in het Latijn voorgelezen door een priester met authentiek Spaans accent.
