Kijk op Cultuur: Vintage vinexjes niet mooi?

Binnen de geschiedenis van de kunst en cultuur hebben we bepaalde zaken met elkaar afgesproken. We hebben een indeling gemaakt op basis van perioden, stijlen, scholen en continenten. Je wordt niet geacht westerse kunst te vergelijken met Aziatische en/of oosterse kunst. Werelden apart zijn dat, maar dat geldt voor alle aspecten van de diverse samenlevingen die ver uiteen liggen.

door Nicole van der Schaaf

Voor ons gemak, en daar houden we toch een beetje van, spreken we van ‘oude kunst’, ‘moderne klassieken’ en ‘hedendaagse kunst’. Benoem de kunst van Picasso en zijn tijdgenoten dus niet als ‘modern’, maar ‘bluf your way in art’ (daar is zelfs een boekje van gemaakt) en betitel het als ‘modern klassiek’. Binnen elke indeling is natuurlijk nog een woud van stromingen te ontdekken, stijlen die verwantschap vertonen of kunstenaars die min of meer in groepsverband werkten. Alweer voor het bekende gemak gaven we er een naam aan opdat een ieder, die ook maar een beetje ingevoerd is in de kunstwereld, weet wat er bedoeld wordt. En als de wetenschap het niet kon of kan benoemen dan is er nog een andere manier: ‘de meester van’. Dat gaat als volgt: van een schilder uit het verleden zijn enkele werken bekend met hetzelfde onderwerp. Zijn naam weten we (nog) niet, maar het is wel een belangrijk schilder geweest. Dan wordt de aanduiding van die anonieme schilder doodeenvoudig ‘de meester van’ het betreffende onderwerp. Een mooi voorbeeld is de ‘Meester van de Elisabeth-panelen’ een schilder die leefde en werkte in Utrecht eind 15de eeuw, begin 16de eeuw. Hij schilderde rond 1500 de Elisabeth-panelen voor de Grote Kerk te Dordrecht. Ander werk van hem is niet bekend en evenmin weten we zijn naam.

De meest recente gemaksaanduiding voor allerlei schilderijen, objecten en gebruiksvoorwerpen is ‘vintage’, een term die volgens mij oorspronkelijk uit de wijnindustrie komt. Op iedere Heuvelrug rommelmarkt, brocanteverkoop of kunstmarkt kom je het tegen. Laatst stond er zelfs een foto van een ‘vintage vlinderstrik’ in de Volkskrant. Beetje flauwekul natuurlijk, want wat is nu eigenlijk vintage? Tweedehands, dát sowieso. Niet antiek, daar is het meestal te jong voor. Ouderwets is misschien de beste aanduiding, maar vooral vintage meubels kunnen wél heel kostbaar zijn. Voorheen zouden we een dergelijk stuk de titel ‘design’ meegegeven hebben, maar nu is alles vintage en vintage is alles: zelfs de Open Monumentendag volgende maand.

Thema van die dag luidt: ‘Nieuw gebruik, oud gebouw’, een onderwerp waar je alle kanten mee op kunt. Goed gerestaureerde monumenten die een nieuwe bestemming kregen, maar ook gebouwen die niet op de monumentenlijst staan kregen soms een passende herbestemming. Tweedehands kleding, tweedehands meubilair en zelfs tweedehands schilderijen krijgen de titel vintage, maar kennen we ook vintage gebouwen? Bijvoorbeeld die lelijke mini-vinex wijkjes van rond 1960-’70 in onze gemeente, zullen we dat dan maar vintage noemen? Voor het gemak?

Reacties: artprom@wxs.nl