De missiedrang van Sietse Bosgra

DRIEBERGEN - Ooit heeft hij grootgrutter Albert Heijn op de knieën gedwongen met een succesvolle consumentenactie tegen ‘Angola-koffie’. In het kader van zijn jarenlange strijd tegen de apartheid in Zuid Afrika had hij een ontmoeting met Nelson Mandela. Hoogwaardigheidsbekleders kon hij tergen en de publieke opinie wist hij om te buigen. De missiedrang van Sietse Bosgra (76) was dermate sterk dat hij van het activisme zijn beroep maakte. Sinds drie jaar woont hij met zijn vrouw in het bedaarde Driebergen. Maar ook vanuit dit rustige Heuvelrugdorp doet hij nog wel eens van zich spreken.

door Jan de Beer

De naam Sietse Bosgra is vrijwel synoniem met politiek activisme. Het ontstaan van zijn gedrevenheid heeft volgens Bosgra veel te maken met de tweede wereldoorlog. ,,Als kind woonde ik in Groningen nabij de spoorweg”, vertelt hij. ,,Daar kwamen treinen langs die naar Westerbork gingen. Ze reden dreigend langzaam, er waren militairen met het geweer in de aanslag en mensen gooiden soms briefjes uit de trein. Wat ze schreven begreep ik nog niet allemaal, maar het besef wat oorlog en onderdrukking is begon daar”.

Toen hij in Amsterdam ging studeren werd dat besef zeer gevoed door zijn contact met diverse politieke groeperingen. Ook zijn studierichting werd daardoor bepaald.

De Koude Oorlog en de dreiging van de atoombom deden hem kiezen voor nucleaire fysica, waarop hij promoveerde. Inmiddels was hij betrokken geraakt bij platforms, steunfondsen en verzetsgroepen die allemaal tot doel hadden het kolonialisme te bestrijden.

Wat Frankrijk deed in Algerije en wat Portugal deed in Angola en Mozambique, was volgens deze groepen niets anders dan uitbuiting en onderdrukking. Er bestaat een memorabele persfoto waarop te zien is hoe Bosgra in 1961 tijdens een sit-down demonstratie aan handen en voeten door de politie wordt weggedragen. ,,Je was toen een bandiet als je protesteerde”, zegt hij. ,,Ik heb meegemaakt dat ze mij het politiebureau binnensleepten en mij op de stenen trap bewust een paar keer lieten vallen. Dat zou nu niet meer kunnen.”

Toen Bosgra zijn studie had afgerond was het actiewerk een complete dagtaak geworden. Vooral ook omdat hij het Angola Comité had opgericht. Hij bewoonde met zijn vrouw een achterkamer en leefde van een summiere vergoeding. Maar met het Angola Comité boekte hij opmerkelijke successen. De oproep om koffie uit de Portugese kolonie Angola te boycotten, vond enorme weerklank. Bosgra: ,,Nederland was de grootste afnemer van die koffie, terwijl er op de plantages dwangarbeid plaatsvond, pure slavernij.” Vooral Albert Heijn werd bewerkt om de verkoop van Angolese koffie te stoppen, en moest onder druk van de publieke opinie tenslotte capituleren. ,,Ik heb later één van de directeuren van Albert Heijn gesproken, hij gaf toe dat zelfs zijn eigen kinderen maar bleven zeuren over die Angola-koffie”, grijnst Bosgra.

Komitee Zuidelijk Afrika

Bewustwording kweken bij publiek en politiek was een belangrijk streven. Dat gold ook voor het Komitee Zuidelijk Afrika, waarin het Angola Comité in 1976 werd omgedoopt. Bosgra: ,,In de strijd tegen apartheid probeerden we vooral de steun van grote partijen als PVDA en CDA te krijgen, en met minister Pronk kregen we de wind mee.” In die periode had Bosgra ooit een persoonlijk gesprek met Mandela, die een tussenstop op Schiphol maakte. Daar ondervond hij wat het betekent om met een ‘icoon’ te converseren: het gesprek moest worden afgebroken toen een groep Amerikanen Mandela ontdekte en bijna een volksoploop veroorzaakte.

Het turbulente bestaan van Bosgra kwam de afgelopen jaren in rustiger vaarwater. Hij wierp zich op de geschiedschrijving, in lijvige monumentale werken heeft hij de historie van de anti-apartheid vastgelegd, en zijn politieke aandacht verlegde hij naar het Midden Oosten. Overigens deed hij daarbij recentelijk opnieuw van zich spreken met een fel protest tegen de ‘zinloze en hopeloze’ politiemissie naar Afghanistan. ,,Met Westerse troepen in Arabische landen, voedt je het moslim-extremisme”, betoogt hij.

Drie jaar geleden kozen Bosgra en zijn vrouw er bewust voor om de ‘actiestad’ Amsterdam te verruilen voor het lommerrijke Driebergen. Een eeuwenoude kastanje in hun achtertuin onderstreept de rust van dit dorp. Hoewel, rust? Op de rijbaan voor hun huis wordt door automobilisten fors op het gaspedaal gedrukt. Veel te fors, vindt Bosgra. En met onmiskenbare gedrevenheid zegt hij: ,,Ik ben een actie begonnen voor een 30 km-zone!”