'Vang een Watermonster' en doe mee aan onderzoek

HEUVELRUG Schoon water is goed voor mens, dier en natuur. Schoon water is water met zuurstof. En zonder stoffen die er niet in horen, zoals mest, bestrijdingsmiddelen, rioolafval en medicijnresten. Inwoners van Utrechtse Heuvelrug kunnen meedoen aan het wateronderzoek ‘Vang de Watermonsters’. 

Vorig jaar publiceerde Natuur & Milieu met steun van ASN Bank een rapport over de kwaliteit van het oppervlaktewater in Nederland. De conclusie: onze rivieren, vijvers, sloten, plassen en kanalen zijn veel viezer dan gedacht. Op veel plekken in Nederland wordt de waterkwaliteit niet standaard gemeten. Vooral de zogenaamde ‘overige wateren’, zoals beekjes, sloten, grachten, vijvers en andere kleine wateren worden niet regelmatig gemeten. ,,Dat is heel jammer", vinden de onderzoekers, ,,want het is belangrijk om te weten wat de waterkwaliteit is. Als het water sterk vervuild is, kunnen dan maatregelen genomen worden." 

SIGNAALFUNCTIE Om het water schoner te kunnen maken, moet eerst op nog meer plekken in Nederland bekend zijn hoe de waterkwaliteit is. Ook in de wateren die niet standaard door de overheid gemeten worden. In 2019 hebben 850 burgers daarom de waterkwaliteit gemeten in vele kleinere wateren via het Watermonsters onderzoek. ,,Dit burger- of citizen science onderzoek is een soort ‘early warning’ systeem om de waterkwaliteit in Nederland op hoofdlijnen in kaart te brengen, op veel plekken en in grote hoeveelheden", zegt ecoloog Sven Teurlincx (NIOO-KNAW). ,,Burgeronderzoek kan een belangrijke signaalfunctie vervullen. Het geeft een goed eerste beeld van de toestand van het water en levert bruikbare data op voor waterbeheerders om verontreiniging verder te onderzoeken en aan te pakken."

WATERMONSTERS Nu in 2020 gaan de ASN Bank, zeven waterschappen, de Unie van waterschappen, de Waterschapsbank en Natuur & Milieu weer een groot burgeronderzoek houden om op duizenden plekken in Nederland de waterkwaliteit in kaart te brengen. Als ‘burgerwetenschapper’ ga je met de meetkit ‘Vang deWatermonsters’ de waterkwaliteit in jouw buurt onderzoeken. Je meet de helderheid, het nitraatgehalte met een meetstripje uit de kit en bekijkt welke planten en dieren er in de sloot zitten. Je maakt foto’s met je mobiel om vast te leggen waar is gemeten en om de begroeiing en helling van de oever te laten zien. Kinderen kunnen online een kijkje nemen in de onderwaterwereld met de watermonsters Guppie, Drollentrol, Spoelbaksel en anderen. Tijdens het onderzoek krijg je ook tips over hoe je zelf een steentje aan de waterkwaliteit kunt bijdragen. In het najaar van 2020 publiceert Natuur & Milieu een uitgebreid rapport over de resultaten van dit onderzoek.

WIN-WIN Hoogheemraad Bert de Groot van het waterschap hoopt dat veel mensen met deze actie meedoen: ,,We werken in een aantal gemeenten al samen met vrijwilligers in stedelijk gebied die regelmatig de waterkwaliteit meten. En ook in het landelijk gebied doen boeren mee aan het project de Levendige boerensloot. Maar om een goed beeld van de kleinere sloten te krijgen is alle hulp welkom.”

WATER IS LEVEN Roel Nozeman, biodiversiteitsexpert bij ASN Bank: ,,Schoon water is voor veel zaken belangrijk. Je denkt natuurlijk meteen aan ons drinkwater. Maar we gebruiken water ook om gewassen te besproeien en als zwemwater. In schoon water groeien waterplanten en zwemmen vissen. Er leven watervogels, kikkers, salamanders, schelpen, slakken, wormen en grotere waterdieren, zoals bevers. En insecten. Vliegende insecten zoals bijen en libellen zijn deels afhankelijk van een goede waterkwaliteit. Zij zijn onmisbaar omdat ze ons voedsel bestuiven en belangrijk zijn voor het ecosysteem." 

Deelname aan het onderzoek is volgens het waterschap volledig corona-proof te doen door je te houden aan de anderhalve meter afstand. ,,Het is bekend dat de ziekte zich niet verspreidt in oppervlaktewater."