‘Welzijnsstichting hoort in Cultuurhuis’
1 juli 2010 om 00:00 NieuwsBranderhorst drukt zich bepaald niet diplomatiek uit. ,,Als de gemeente akkoord gaat met de verhuizing van de welzijnsstichting naar de kerk aan de Kampweg, dan is zowel het idee van het Cultuurhuis naar de klote, als dat een mogelijk alternatief om zeep wordt gebracht. Een initiatief van John Strijker om de activiteiten in de ‘Kunstkerk’ uit te breiden, wordt zo in de kiem gesmoord.’’ De Kampwegkerk is eigendom van woningbouwcorporatie Heuvelrug Wonen. Een verbouwing van de kerk om deze geschikt te maken voor de kantoren van de Welnúh kost €550.000,-, weet Branderhorst. ,,Dat geld is ook gemeenschapsgeld’’, merkt hij op. Uiteindelijk zullen de kosten van die verbouwing verdisconteerd worden in de huur die Welnúh moet betalen. Naast de €550.000,- die de verbouwing kost, zal het onderbrengen van het jeugdhonk in het Cultuurhuis ook €350.000,- kosten. ,,Dat is een fors bedrag voor een groep van 35 jongeren’’, vindt Branderhorst. De raad heeft het geld er al voor gereserveerd. ,,Het honk aan de Dorpsstraat moest weg, maar volgens mij staan die pandjes er nog wel een tijd.’’ Branderhorst vraagt zich ook af of een jeugdhonk wel zou passen in het wat ‘steriele’ Cultuurhuis.
De tijd dat Henk Branderhorst als wethouder de scepter over Doorn zwaaide, liggen al jaren terug, maar het Cultuurhuis gaat hem nog altijd aan het hart. Het was zijn ‘kindje’. ,,Ik heb de hele planvorming rond het Cultuurhuis gedaan.’’ De bouw vond plaats onder zijn opvolger Aloys van Spaandonk. Als ‘beloning’ werd Branderhorst drie jaar geleden gevraagd de opening van het nieuwe Cultuurhuis te doen.
De idee achter het Cultuurhuis in Doorn was dat sociaal culturele instellingen in de gemeente die slecht behuisd waren, op één plek moesten worden ondergebracht. Het ging daarbij om de bibliotheek, de welzijnstichting, de VVV, de Doornse oudheidkamer en de Muziekschool. Samenwerking tussen de instellingen moest voordelen opleveren voor alle gebruikers van het cultuurhuis. ,,We hoopten dat het zou leiden tot uitbreiding van de samenwerking tussen die clubs.’’ In afwachting van de gemeentelijke herindeling besloot de toenmalige gemeente Doorn ook plek in het nieuwe Cultuurhuis te reseveren voor de gemeente. Er moest ruimte komen voor het gemeentebestuur, een front office en ook een raadzaal. Voor die raadzaal werd een multifunctionele zaal gebruikt die ook kon worden ingezet bij culturele activiteiten. Na de herindeling zouden de gemeentelijke instellingen het Cultuurhuis verlaten en elders worden ondergebracht was het idee. ,,We waren ervan overtuigd dat bij herindeling het nieuwe gemeentehuis in Driebergen zou komen’’, zegt Branderhorst.
Het ging al snel mis voor het Doornse Cultuurhuis, merkt Branderhorst op. Andere Heuvelruggemeenten zetten zich af tegen plannen voor het Cultuurhuis in Doorn. ,,Vooral VVD-er Ronald Letema uit Maarn toonde weinig liefde voor het Cultuurhuis. Hij noemde het een ‘molensteen om onze nek’.’’ Ook vanuit de nieuwe gemeente was er geen liefde voor het Cultuurhuis, vindt Branderhorst. ,,In het nieuwe college na de herindeling zat niemand uit Doorn en ook ambtenaren uit Doorn waren in geen velden of wegen te bekennen. De afbouw van ontwikkeling van het samenwerkingsverband tussen de cultureel-sociale instellingen kwam in handen van mensen die niks te maken hadden met de geschiedenis over de inhoud van het Cultuurhuis. Ze bleven het ook gewoon een gemeentehuis noemen.’’
Branderhorst werd gevraagd voorzitter te worden van het samenwerkingsverband van de gebruikers van het Cultuurhuis. ,,Ik moest de samenwerking tussen de vijf instellingen verbeteren en een cultureel programma maken.’’ Er werd een programmaraad bij elkaar gezocht. Het eerste jaar was tegelijkertijd het meest succesvolle. Er werden zestien culturele voorstellingen gehouden. Soms werd er gespeeld voor 200 man.
Toch kwam de samenwerking tussen de instellingen niet van de grond. Branderhorst erkent dat die samenwerking stroef verliep. ,,Er was concurrentie tussen de bibliotheek en de welzijnsstichting over de vraag wie de belangrijkste partij moest zijn. Het eigen belang speelde een grotere rol dan het gemeenschappelijke.’’ Hij raakte meer en meer gefrustreerd. ,,Ik had niet het gevoel dat ik iets van de grond kon krijgen. De gemeente kreeg een veel te overheersende positie in het Cultuurhuis, terwijl de grondgedachte uitging van de gelijkwaardigheid van alle gebruikers.’’ In strijd met de oorspronkelijke bedoelingen werd het Doornse Cultuurhuis steeds meer een gemeentekantoor geworden, vindt Branderhorst. ,,Er is een rare concurrentie tussen de belangen van van de gemeente en de ontwikkeling van het cultuurhuis.’’ Branderhorst begrijpt wel hoe dat komt. ,,De gemeente is tegelijkertijd eigenaar, gebruiker en subsidieverstrekker aan de instellingen die het Cultuurhuis gebruiken.’’ Branderhorst kreeg steeds meer het gevoel dat hij gedwarsboomd werd bij het uitwerken van een cultureel programma. Hij besloot te stoppen als voorzitter. ,,Ik had niet het idee dat ik iets van de grond kon krijgen.’’
Een jaar geleden bepaalde het college dat de zestien culturele voorstellingen die werden gehouden in het Cultuurhuis gesplitst moesten worden. ,,Er moesten acht voorstellingen worden gehouden in De Binder in Leersum en acht voorstellingen in het Cultuurhuis in Doorn. Daarvan organiseert de bibliotheek er vier, terwijl er nog vier vrije voorstellingen overblijven. Branderhorst snuift: ,,Wethouder Van Oostrum zei dat ze zo’n groot hart voor het Cultuurhuis had, maar er zat nooit geld bij.’’
De multifunctionele zaal werd steeds meer als alleen maar raadzaal gebruikt. Inmiddels heeft de gemeenteraad besloten dat de raad bij het gebruik van de multifunctionele zaal altijd voorrang heeft boven culturele voorstellingen. De dure lichtinstallatie die voor €60.000,- is ingebouwd in de multifunctionele zaal, wordt niet meer gebruikt, weet Branderhorst. ,,Ambtenaren klaagden over lawaai en over de stank van een poepluier in de bibliotheek. Als je anderen als indringers in jouw huis beschouwt, wordt het nooit wat’’, verzucht hij.
De beoogde samenwerking tussen de sociale en culturele instellingen die het Cultuurhuis bevolken, is volgens hem nooit goed van de grond gekomen. Er wordt gepraat over een mogelijk vertrek van de muziekschool en nu ook de welzijnsstichting. Het zijn allemaal aanslagen op de idee wat het Cultuurhuis zou moeten zijn. ,,We hadden hier iets en dat zie je voor je ogen afbrokkelen.’’ Branderhorst zegt zich ‘een beetje verraden’ te voelen door VVD-raadsleden Van der Zee en Kuiper die vroeger raadslid waren in de gemeente Doorn en nu ook deel uitmaken van de huidige gemeenteraad. Om de cultuurhuisgedachte uit te bouwen, kreeg de gemeente een paar ton subsidie van de provincie. ,,Als ik de provincie was, zou ik dat geld terugeisen,’’ zegt Branderhorst.
Hij vindt dat de cultuurhuizen in de verschillende kernen elk hun eigen specialisme moeten ontwikkelen. ,,Pas niet alle cultuurhuizen in hetzelfde jasje. Muziek in Doorn, jeugdcultuur in Leersum en beeldende kunst in Driebergen. Maar niemand durft keuzes te maken, want er mag niemand worden voorgetrokken. Je houdt zo dezelfde dorpspolitiek in stand als vóór de herindeling.’’
Kunstkerk
Inmiddels wil de welzijnsstichting met zijn kantoren verhuizen naar de voormalige gereformeerde kerk aan de Kampweg. De Kerk is eigendom van woningbouwcorporatie Heuvelrug Wonen. Deze wil de kerk wel verhuren aan Welnúh. Aan de achterkant van de kerk zouden appartementen moeten worden gebouwd. Om de kantoren van de welzijnsstichting te huisvesten, moet er een etage in de kerk worden gebouwd. De plannen zouden ook het einde betekenen van de Kunstkerk die is ingericht in het pand van de voormalige kerk.
Het idee om kantoren van de welzijnsstichting in de Kunstkerk aan de Kampweg te huisvesten, is Branderhorst een gruwel. ,,De kerk moet blijven staan. Het is een prachtig gebouw om dingen te doen.’’ Om cultuur in Doorn een goede plek te geven, zou de Kunstkerk aan de Kampweg een ‘prachtige plek’ zijn, denkt hij. Zeker nu de mogelijkheden in het Cultuurhuis beperkt zijn. In de Kunstkerk kunnen dan bijvoorbeeld debatten en concerten georganiseerd worden, waarvoor in het Cultuurhuis geen plek meer is. ,,Als de welzijnsstichting weggaat uit het Cultuurhuis is dat de bijl aan de wortel van het idee van het Cultuurhuis.’’ Branderhorst weet dat de welzijnsstichting het college gevraagd heeft het contract te ontbinden. ,,Tot 2016 zijn de instellingen tot elkaar veroordeeld, tenzij beide partijen akkoord gaan de gemaakte overeenkomst te ontbinden. ,,Het college moet het nog goedkeuren.’’
