Kijk op Cultuur: Gedrukt kunstwerk is agenda
Maarnse drukker maakt goodwilluitgave Wij leven in het digitale tijdperk en de computer is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. De hoeveelheid informatie die dagelijks via de digitale snelweg over de wereld verzonden wordt is vrijwel onmeetbaar. De computer kreeg redelijk snel maar toch geleidelijk een belangrijke plaats in ons bestaan. Dát was wel anders toen in de 16de eeuw de boekdrukkunst werd uitgevonden en de eerste gedrukte media verspreid werden. En of die uitvinder nu Coster of Gutenberg was laten we maar even in het midden. Veel belangrijker is het feit dat er na eeuwen noest schrijfwerk, letterlijk en figuurlijk monnikenwerk, een druksel vervaardigd kon worden in een oplaag van meer dan één. door Nicole van der Schaaf
In onze tijd kan de echte, oude boekdrukkunst toegevoegd worden aan de disciplines van de beeldende kunsten; het zijn namelijk de kunstenaars die de oude techniek levend houden. Zij zijn het die de oude persen, soms daterend uit de 19de eeuw of nóg ouder, restaureerden, weer gangbaar maakten en er prachtige uitgaven op drukken. Aan het eind van dit jaar gaat het museum van het boek, Meermanno in Den Haag, een tentoonstelling maken van het werk van deze ‘Private Presses’.
Maar ook ‘gewone’ commerciële drukkers kunnen met hun zeer geavanceerde apparatuur buitengewoon verrassende drukwerken laten zien. Onlangs nog veroverde ik een klein, kostbaar drukwerkje van Drukkerij Vandenberg in Maarn. ‘Mijn dag - tweeduizend tien’ heet het en het is onder meer te gebruiken als agenda. Persoonlijk vind ik dit zonde aangezien je dan doosje, gedrukt in zwart-wit met zilver, moet scheiden van de inhoud. Veel meer is het drukwerkje een collectors-item; ook al gezien het feit dat het in een beperkte, genummerde oplage is verschenen. Voor de totstandkoming van ‘Mijn dag’ maakten zeven ontwerpers gebruikt van 52 weblogs voor de typografische illustraties.
Al enige jaren geeft Vandenberg fraaie boekjes uit in spannende omslagen. Ik gebruikte ze onder andere voor reisnotities, schetsjes of zo maar ideetjes voor deze column.
Dit soort uitgaven van drukkerijen kregen de verzameltitel ‘Goodwilluitgaven’. Het zijn begerenswaardige cadeautjes voor klanten, die buitengewone kalenders, agenda’s of een soort jaarboekjes in een zeer speciale vormgeving. Op landelijk niveau veroverden twee vaderlandse drukkerijen hiermee bijna wereldfaam: Mart Spruyt in Amsterdam en Drukkerij Rosbeek in het Limburgse Nuth. Deze laatste drukkerij gaf tussen 1969 en 2006 bijna zestig goodwilluitgaven uit in een vierkant formaat. Dit jaar werd een tentoonstelling gemaakt van alle ontwerpen voor de boekjes en er verscheen een compilatie van in de vorm van - wederom - een vierkant boekje ‘Complot rond een Vierkant’.
Ik hoop dat de Maarnse drukkerij Vandenberg met haar serie agenda’s/boekjes in de voetsporen zal treden van genoemde ‘grote’ voorgangers. ‘Mijn Dag’ is nog te bestellen: info@bergdruk.nl. ‘Complot Rond een Vierkant’ kan besteld worden via: info@uitgeverijhuisclos.nl.
