Heuvelrug natuurlijk: Protesteren met vleermuizen

Vleermuizen zijn lange tijd als vogel beschouwd, maar het zijn levendbarende zoogdieren. Ze genieten een hoge graad van bescherming. Dat is al lang zo. 2011 Is daarenboven door de Zoogdiervereniging uitgeroepen tot ‘het jaar van de vleermuis’.

Alom zijn er de laatste maanden alarmerende berichten en zelfs protestdemonstraties om het ‘afbraakbeleid’ van de natuur door staatssecretaris Bleker tegen te gaan. In zijn nieuwe Natuurwet zou de klok tientallen jaren worden teruggezet door de bescherming van veel planten- en diersoorten drastisch terug te schroeven. Dat is te algemeen en overdreven gesteld. Op veel terreinen is het dichtbevolkte Nederland ‘roomser dan de paus’. Voor zoogdieren, die bijvoorbeeld volgens de Habitatrichtlijn Europese bescherming genieten, verandert er niets. Daaronder onder meer de bever, otter, hamster en alle in Nederland voorkomende vleermuissoorten. Onvoldoende voor ‘natuuropiniemakers’, want er zal immers op natuur- en landschapsbeheer bezuinigd gaan worden. Enerzijds beoogt de Staatssecretaris natuurbescherming effectiever, efficiënter en eenvoudiger te doen worden, anderzijds wil hij het landschapsbeheer meer naar de lokale gemeenschappen brengen. Alle natuurbeheerders, inclusief jagers, moeten zich kunnen verantwoorden ‘zondags op het kerkplein’. Juist specifieke zoogdieren als vleermuizen zijn afhankelijk van gecultiveerd kleinschalig landschap. Kwestie van onderling vertrouwen/wantrouwen.

Vleermuissilhouetjes

Vleermuizen staan bij leefbaarheidsgroeperingen hoog op de lijst om te protesteren tegen projectontwikkelingsplannen. Vleermuizen zijn plaatstrouw en op hun winterslaap na jaarrond actief. Een dezer dagen zag ik weer zo’n zienswijze van onze lokale leefbaarheidsgroep, die de vleermuis opvoerde in een bezwaar voor een bouwprojectje vlakbij. Gelukkig weet de gemeente zich goed geadviseerd. Kijk, als door zo’n voorbeeld er minder protest komt, valt dat onder de vereenvoudiging die de Staatssecretaris bedoelt en daar kan toch niets mis mee zijn. Ik beleef veel draagvlak en zorgplicht en verwacht zonder meer, zittend in de avondrust in de tuin, genoegen te kunnen blijven houden aan voorbijschietende vleermuissilhouetjes.

Mysterie

Jammer, lees ik op Wikipedia, dat door de verborgen en nachtelijke levenswijze van vleermuizen veel mensen nog nooit een vleermuis in het wild hebben gezien. Toch komen in ons land een twintigtal soorten voor. Zeven soorten daarvan zijn algemeen. Wereldwijd zijn er ruim 1100 soorten; twintig procent van alle zoogdieren is een vleermuissoort. De meeste soorten brengen één jong tegelijk ter wereld, dat tot veertig procent van de moeder weegt, terwijl een vogelei gemiddeld maar twaalf procent van het moedergewicht is. Waarom de vleermuis wel en vogels niet het vermogen tot levend baren hebben ontwikkeld is ongeveer 2000 jaar een mysterie geweest. Het heeft met hun verschillend vliegvermogen te maken. Daarover later meer.

Tekst: Kees de Kroon

Foto: Frans Roosendaal