Natuurvernieuwing in de Amerongse Bovenpolder (2)

Kwam eerder het westelijk gedeelte van de Veerweg aan de orde, nu het deel van de Lekdijk naar Wijk bij Duurstede: de uiterwaarden tot aan de schutsluizen. Dit gebied beslaat bijna 200 hectare, waarvan 182 hectare sinds 1982 door Staatsbosbeheer (SBB) in bezit is en nog enkele perceeltjes van boeren en het kasteel Amerongen zijn. Op de punt Veerweg (die vroeger Rijnsteeg heette) en Lekdijk is het zicht op de uiterwaarden (vroeger Korenwaard) nog steeds weids en mooi. Alhoewel. In 1960 (Demoed 1974) is begonnen met de kanalisering van de Rijn en de bouw van de stuw. De Korenwaard werd hierdoor geheel doorsneden met het nieuwe Rijnbeloop en de onmiskenbaar oprijzende schutsluis, die in 1964 gereed kwam. Voor trekvogels hoog in de lucht heeft zo’n spiegelend gekanaliseerd stukje rivier met wederzijds uiterwaarden overigens extra aantrekkingskracht. In deze maanden zie je er veel overwinterende ganzen. Voornamelijk grauwe ganzen, kolganzen en soms ook rietganzen. Waakzaam als ganzen zijn hebben ze daar een goed overzicht en ze worden er niet gestoord. Dat is dan ook de reden dat dit gebied alleen van 1 april tot 1 oktober toegankelijk is voor wandelaars. Voor het oostelijk deel van de Amerongse Bovenpolder vanaf de Veerweg is het precies andersom (open van 1 oktober tot 1 april).

,,SBB kan beter de ganzen opvangen dan dat ze de graslanden van boeren aandoen. Massale kolonies ganzen kunnen aanzienlijk schade aanrichten met hun eetgedrag en uitwerpselen.” Toch dingt Rein Zwaan, SBB verantwoordelijke voor het westelijk deel, op één puntje af. ,,Bij ons is het gras bewust minder eiwitrijk dan bij de boer. Jammer voor de ganzen, die door kou en lange trektocht toch al op hun vetreserves teren, maar ons beleid is dit gebied bewust te verschralen. Daardoor liggen er glanshaver hooilanden en is veel stroomdalflora aanwezig. Gevolg is verder dat we laat in het seizoen maaien én dat de laatbroedende zeer schaarse kwartelkoning er voor komt.” En Rein haalt uit de kast van de demoruimte in het kantoor op het Leersumse Veld een preparaat van een slanke vogel ter grootte van een waterhoentje met de kleuren van een zomertortel. ,,In 2008 broedden er zelfs 5 paartjes. De wetenschappelijke naam Crex crex is klanknabootsend. Nadat het mannetje een vrouwtje heeft gelokt is hij weg om zomaar pas in Oost Europa weer te dalen.”

In 2010 is de aanleg van een nieuw kwelmoeras (nabij de Veerweg) afgerond. Daar ontwikkelen zich nu pioniersplanten en ook de kluut en kleine plevier hebben er al gebroed. In de planning ligt verder een nog groter natuurvernieuwend project. Er komt parallel aan de Rijn een echte nevengeul met hier en daar koppelingen. Voorlopig gepland tot de schutsluizen, maar met recent weer nieuwe ideeën, zoals een vistrap en veel natuurvriendelijke oevers met mooie paaiplekjes voor vissen en tijdelijke droogvallende slikken, waarmee warmte wordt vastgehouden. Ideeën genoeg om van het gebied een echte natuurparel te maken.

Tekst en foto: Kees de Kroon