'Ik wil de herinnering levend houden'
MAARN - ,,Ik wilde niet vergeten, de herinnering levend houden", zegt Anne Louis Cammenga over de laatste periode in het leven van zijn dierbare moeder. Het was de reden om in een dagboek de dagelijkse dingen te noteren. Later bleek dit de basis voor zijn recent uitgekomen boek 'Wees gerust! Vóór, tijdens en ná je dood sta ik als een rots aan je zijde!'.
door Monique José Timmermans
,,Aanvankelijk schreef ik alleen voor mijzelf. De laatste jaren en maanden met mijn moeder wilde ik niet als een roes beleven. Door te schrijven, moest ik er wel bewust bij stilstaan." Eerder had Cammenga al dagboeken bijgehouden, dus dat was hem niet vreemd. ,,Ik kan het iedereen aanraden om niet weg te lopen uit het proces waarin je terecht komt als iemands leven eindigt. Je kunt maar éénmaal afscheid nemen, het helpt om de rouwperiode erna te vereenvoudigen."
Het boek van Cammenga is er geen van louter kommer en kwel. Het biedt raad en advies en de schrijver hoopt mensen hiermee ook tot steun te kunnen zijn. ,,Niet alleen op het emotionele vlak, maar ook op het medische en zakelijke gebied dat parallel loopt met het naderende afscheid en daarna."
Als eerste aanspreekpunt voor de medische staf en als zaakwaarnemer en later executeur testamentair voor zijn moeder had Cammenga met alle facetten van leven, ziek zijn en dood te maken. ,,De betrokkenheid werd nog eens extra versterkt door tijdelijk in de Maarnse woning van mijn moeder te trekken na haar opname in het Zonnehuis in Doorn. Zo werd ik ook de vraagbaak en het doorgeefluik voor buren en kennissen in Maarn."
Een gelijkwaardige verhouding tussen moeder en zoon is voor Cammenga altijd heel belangrijk geweest. ,,De verhouding moeder-kind vervaagt langzaam, maar dat betekent niet dat de eigenwaarde verloren mag gaan. Praten mèt mijn moeder en niet óver haar is daarbij voor mij persoonlijk altijd essentieel geweest."
Hun beider sterke wil, het benoemen van de lieve dingen, maar ook van de pijnpunten is volgens Cammenga voor beiden heel goed geweest. ,,We konden er dan uiteindelijk ook weer om lachen." Steun vonden zij beiden in hun geloof, weliswaar op een verschillende manier. ,,Mijn overgrootouders hadden qua geloof al een 'gemengd protestants/katholiek huwelijk'. En zoals mijn moeder zich meer tot de PKN aangetrokken voelde, vind ik mijn steun en troost meer in het katholieke geloof. De oecumene heeft ons beiden in dat opzicht zonder meer verrijkt."
In 2009 is Hermina - Mieke - Cammenga-Damen heengegaan en begraven in Maarn. Voor Anne Louis Cammenga breekt een periode van reflectie aan wanneer hij is teruggekeerd naar zijn woning in Zeist. Op aanraden van een vriendin gaat hij met zijn dagboek aan de slag om hiervan een boek te maken. ,,Het leuke en mooie daarvan is het creatieve proces van slijpen en corrigeren, het zoeken van foto's en ander beeldmateriaal. De eerste keren moest ik echt weer door alle emoties heen. Meer dan verwacht vielen sommige momenten uit mijn herinnering me nu zwaar. Terwijl de herbeleving van andere gebeurtenissen me juist weer meeviel. Het opnieuw beleven en beschrijven heeft me ook veel over mijzelf en mijn relaties tot anderen geleerd."
'Rust zacht! Vóór, tijdens en ná je dood sta ik als een rots aan je zijde!' is een persoonlijk boek geworden. ,,Het is mijn beleving. Door de verschillende relaties die kinderen met hun moeder hebben, ervaart ieder kind zo'n periode anders. Dat geldt ook voor mij en mijn broers die ik in het boek daarom buiten beschouwing laat."
Voorwoorden van geestelijk voorgangers van zowel protestantse als katholieke huize, alsmede een dankwoord van de bestuursvoorzitter van het Diakonessenhuis maken het werk compleet.
De combinatie van de emotionele weg naar en de zakelijke kant rondom een overlijden waren voor uitgeverij Boekscout reden om het boek van Cammenga uit te geven. Het boek is voor 15,95 euro te bestellen via boekscout.nl; via de boekhandel of via de auteur zelf. U kunt hem bereiken voor het boeken van lezingen of voor het bestellen van boeken via 030-6939412 of via alcammenga@casema.nl.
