De Grauwe klauwier, de kroon op het werk

De grauwe klauwier is terug op de Utrechtse Heuvelrug. Dat heeft een bijzondere betekenis voor ons Nationaal Park. Deze zangvogel met roofvogeltrekken staat namelijk symbool voor de gestage verbetering van natuur door aaneensluitende gevarieerde bossen en heidevelden. Natuurontwikkeling en –behoud vraagt veel overleg tussen terrein- en grondeigenaren om corridors tussen gelijksoortige biotopen te realiseren. Met ruim twintig particuliere eigenaren, drie grote terreinbeherende organisaties, twee gemeentebesturen en de Provincie is herinrichting geen sinecure.

Het kleed van de grauwe klauwier steekt schril af tegen het grauwe in zijn naam. De kop met het ‘bandietenmasker’ is grijs, verder overheersen zwart, wit, kastanjebruin en roze. De grauwe klauwier is zeldzaam. Het Vogelboek (2009) schat het aantal broedgevallen in ons land op geen 200. De Grauwe Klauwier heeft veel te lijden gehad van de ruilverkavelingen van 30-40 jaar geleden en de intensivering van de landbouwproductiviteit. Ook verruiging en verdroging van natuurgebieden heeft de stand schade toegebracht. De kleine bandiet arriveert in deze weken weer uit zuidelijk Afrika.

Negendoder

Het teer roze op de borst conflicteert met zijn inborst. Iedere vogelaar kent de nare gewoonte van deze driesteling om prooien aan doornens of prikkeldraad op te spietsen alvorens tot de maaltijd over te gaan. Kevers, vliegen en insecten als voorgerecht en hagedissen en kikvorsen of jongen van mus of zwaluw als hoofdgerecht. Keus te over: alle gangen tegelijk opgediend en aanvallen maar. De voorraadkast dient de rover ook voor opvang in slechte tijden. Op een regendag is het jagen lastig en op warme dagen droogt de proviand snel uit. Met zijn relatief grote snavel hakt de kannibaal in op zijn prooi. Hersenen hebben zijn voorkeur. Wat is de natuur toch mooi: grove barbaarsheid of ‘verfijnde’ ophanging in zo’n klein koppie? De gevoelige klauwen (klauwier) werken feilloos. In streeknamen komt het ruwe gedrag van de roze wurger voor in de namen moordekster en wreedaard. In het Duits is het Negendoder.Volgens een sage doodt deze ´engel des doods´ iedere dag negen dieren.Veel meer dan nodig. Recent werd in het ‘Vroege vogels tv-programma’ dit ‘Negendoders’-roofgedrag van de klauwier aan de klapekster toegedeeld. Een grove fout van het duo klein en groot.

Nafluiten

Net als de roodborsttapuit kiest hij graag een hoge uitkijkpost om met zijn scherpe blik zijn jachtgebied te kunnen controleren. De zang verschilt naar toonhoogte en stemming. Tot dat instrumentarium behoort ook het nabootsen van andere soorten om die te lokken. Ze schijnen net als Vlaamse Gaaien meesters te zijn in nafluiten. Heb wel eens gehoord dat een Vlaamse Gaai het nafluiten van vrouwelijk schoon leerde van bouwvakkers, die een huis langs een bosweg hadden opgeknapt. Wanneer een jonge vrouw voorbijfietste schoot de vogel naar zijn uitkijkpost naast het huis en liet zijn ondeugende loktonen horen.

Tekst: Kees de Kroon

Foto: Martin Hierck