Salomon van Ruysdael en de Heuvelrug

19 maart 2009 om 00:00 Nieuws

De maker van het meesterwerk is Salomon van Ruysdael (ca. 1600-1670) en wat je ziet is een oever met wat vee, de rivier, de beide torens en enkele molens. Salomon van Ruysdael was een neef van de evenzo beroemde Jacob van Ruisdael die zijn naam met een ‘ui’ spelde.

Het is altijd een leuke sport: op ‘s werelds belangrijkste kunstbeurs zoeken naar de ‘Heuvelrug connectie’. En ja hoor, deze column zou nooit geschreven zijn als ik die connectie niet gevonden had. Op de TEFAF Maastricht hing een werkelijk schitterend 17de eeuws schilderij met daarop heel prominent de St.Cunera in Rhenen én de Andrieskerk in Amerongen!

Voor die tijd - het is gedateerd 1655 - is het een traditioneel geschilderd landschap met een lage horizon en een fraaie wolkenpartij. Tweederde lucht en éénderde land was zo ongeveer wel een gebruikelijke verdeling op het Hollandse landschap. Tijdgenoot van Van Ruysdael, Jan van Goyen had omstreeks 1630 bedacht dat die laag geplaatste horizon de schilder meer ruimte bood voor zo’n typische Hollandse lucht. Hij schilderde in sobere tinten tal van wijdse, ruime panorama’s die tot ca. 1650 heel populair waren bij het publiek. Na die tijd worden de landschappen weer wat kleurrijker geschilderd en verschijnen er meer details in de voorstellingen.

Zo ook bij Salomon van Ruysdael die zijn visie op de uitlopers van de heuvelrug ‘stoffeerde’ met koeien met hoorns, een herder, een ruiter en scheepjes op de rivier.

De molens op het schilderij zijn niet goed te traceren; daar zullen we nader onderzoek naar doen. Er stonden in die tijd immers meerdere molens langs de rivier.

Van de stamboom van dit tot nu toe minder bekende werk van Salomon van Ruysdael weten we niet veel meer dan dat het werk in 1909 in het bezit was van de familie Bölger. Daarna bevond het schilderij zich een tijdje in Parijs en vervolgens ging het naar Basel om nu, een eeuw later, op te duiken bij een handelaar in München die het vervolgens te koop aanbood op de TEFAF in Maastricht. Als schilderijen konden spreken……

Saaie Van Gogh

Tot en met zondag kunt u het werk nog bewonderen op de TEFAF waar op een oppervlakte van zes voetbalvelden 239 streng geselecteerde handelaren een grote verscheidenheid aan kunstwerken aanbieden. Oude kunst, moderne klassieken en hedendaagse kunst worden samen getoond met een ruim aanbod aan juwelen en andere vormen van toegepaste kunst. Er is dit jaar zelfs een speciale tentoonstelling ingericht met design; relatief jonge toegepaste kunst die nu wel heel veel geld kost!

Er hangt ook een recent ontdekte Van Gogh - de saaiste ooit - die u natuurlijk niet moet missen. Al die topstukken zijn aangegeven in speciale publicaties; de communicatie is duidelijk, de voertaal Engels en de basisdrank champagne. Hoezo crisis? Maar zoek het niet bij de topstukken alleen, er is heel veel moois te ontdekken; zeker in de buurt van de Van Ruysdael die te zien is op stand van Xaver Scheidwimmer. TEFAF, Mecc Maastricht, nog t/m zondag 16.00 uur.

Nicole van der Schaaf