Oorlogservaringen uit eerste hand

13 november 2008 om 00:00 Nieuws

,,Toen mijn moeder in 2003 plotseling ernstig ziek werd, realiseerde ik mij dat de vragen die ik nog had over haar oorlogsverleden misschien nooit meer zou kunnen stellen. Toen zij gelukkig herstelde, besloot ik veel vaker bij haar langs te gaan. Met de dictafoon tussen ons in voerden we lange gesprekken.”

Dochter schrijft indrukwekkend boek DOORN - ,,Als de Russen komen spring ik met jullie van de pier van IJmuiden.” Met deze zin eindigde Sebelia van den Toorn elke keer haar verhaal als zij haar negen kinderen vertelde over haar belevenissen tijdens en kort na de Tweede Wereldoorlog. Het maakt ook in één keer duidelijk dat de bevrijding niet alleen een bevrijding was, maar ook een nieuwe periode van chaos en geweld inluidde na de Duitse overheersing. Hoe Sebelia en haar man Piet overleefden tekenden hun dochter Margriet Taverne -Van den Toorn, (het tweede kind) op uit de mond van haar moeder en is nu als boek ‘Het verhaal van mijn moeder Sebelia’ uitgebracht.

door Jolanda Smits

In eerste instantie maakte Taverne-Van den Toorn er een soort reader van op A4 formaat bestaande uit teksten, kopieën van brieven en oude foto’s. ,,Mijn moeder heeft het gelukkig ook nog kunnen lezen. Zij is in 2006 overleden. Verder verspreidde ik het onder mijn broers en zussen en zij gaven het weer aan hun kinderen om te lezen, maar bijvoorbeeld ook aan vrienden en kennissen. Allemaal waren ze erg enthousiast maar bovenal onder de indruk van het verhaal. Op een gegeven moment dacht ik: waarom zou ik het niet in boekvorm uitgeven?”.

Het boek verhaalt over Sebelia die met haar man Piet in 1943 naar het oosten van Duitsland vertrekt (onderdeel van het huidige Polen) waar hij te werk is gesteld in een ziekenhuis. Taverne-Van den Toorn: ,,Samen doorstonden ze eerst de ellende veroorzaakt door de Duitse bezetters. Toen de Russen, de geallieerden in aantocht waren, keken zij daar reikhalzend naar uit. Maar zij brachten onder invloed van wodka naast bevrijding ook heel veel ellende. Ondanks hun penibele situatie bleven Piet en Sebelia in het ziekenhuis werken, terwijl veel anderen gevangenen terugkeerden naar hun vaderland. Pas drie maanden na de bevrijding vertrokken ze samen met hun eerste kind naar Nederland.”

Daar runde Piet eerst een huisartsenpost in Lutjebroek. Na een paar jaar kochten hij en zijn vrouw een dokterspraktijk in IJmuiden waar het gezin uitgroeide tot negen kinderen. ,,In Nederland heerste het idee dat je niet meer achterom moest kijken, maar enkel vooruit. Je moest hard werken aan de wederopbouw en niet meer denken of praten over het verleden. Mijn ouders hebben het samen meegemaakt en praten er gelukkig wel over. Op die manier heeft het een plaats gekregen in hun leven. Ook wij als kinderen werden daar bij betrokken en dat is alleen maar goed geweest. Ons gezin leed dus niet onder hun oorlogservaringen. Het enige wat wel altijd een rol bleef spelen was de angst voor de Russen en het communisme.”