Graven in de Maartenskerk

DOORN - De monumentale Maartenskerk in het dorpscentrum krijgt een nieuw interieur. Bij de veelbesproken herinrichting wordt het godshuis ook voorzien van een nieuwe vloer. Bij het verwijderen van de oude ondergrond werden vorige week historische sporen blootgelegd. Werknemers van aannemersbedrijf Boswijk stuitten op grafkelders, oude fundamenten en skeletresten.

door Michiel Schaaij

Sinds die ontdekking is de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kind aan huis in het protestantse kerkgebouw. Albert Reinstra is specialist in kerkelijke bouwkunst bij de Rijksdienst en hij haalt zijn hart op bij zoveel moois. Samen met uitvoerder Juul Spies van het aannemersbedrijf leidt hij de dorpsjournalist graag rond in de opgebroken kerk. Het contrast tussen de zorgvuldig afgedekte preekstoel en de moderne graafmachines is groot. Naast de preekstoel staat nonchalant een kruiwagen met een oude, half afgebroken grafsteen erop. Maar de echte historische vondsten concentreren zich in het koorgedeelte van de kerk, vlak naast de consistorie waar doorgaans de ouderlingen en diakenen samenkomen.

Houtresten

Op de plek waar vorig najaar nog gelovigen in houten kerkbanken plaatsnamen, steken nu houtresten en ander materiaal uit het zand. Het blijkt om een kindergrafje te gaan, waaronder volgens Reinstra ook de moeder ter aarde is besteld. Een paar meter verderop kwam een drietal grafkelders uit de 15e of 16e eeuw aan het licht. Twee kelders waren nog puntgaaf, één ervan was bij werkzaamheden in 1924 ook al ontdekt. In hetzelfde kerkgedeelte stuitten de bouwvakkers van Boswijk op een fundament van twee bakstenen dik. Volgens de specialist van de Rijksdienst was dit het overblijfsel van een altaar, dat er rond het jaar 1450 neergezet moet zijn.

Onder het kerkorgel wijst Reinstra op een rij oude stenen in de vorm van een boog. Het is het fundament van de oude buitenmuur van de kerk. ,,Gisteren ontdekt”, zegt Reinstra, die vermoedt dat het fundament in de twaalfde eeuw is gelegd. De specialist en de uitvoerder doorzoeken voorzichtig de grond bij de oude stenen. Voor de ogen van de verbaasde dorpsjournalist halen ze in een mum van tijd ribben, botten en een kaak naar boven. Waar mogelijk worden skeletresten weer netjes afgedekt, maar in verband met de aanleg van vloerverwarming moet de bodem op sommige plekken worden uitgediept. In dat geval worden de menselijke resten verzameld, om later elders in het kerkgebouw te worden herbegraven. De Doornse PKN-gemeente, de Rijksdienst en de aannemer willen ethisch verantwoord met overblijfselen omgaan.

Vertraging

Zodra de historische zoektocht in de Maartenskerk is afgesloten, kan de aannemer verder met de herinrichting. Voor de financiële gevolgen van de historische vondsten hoeft de Protestantse Gemeente niet bang te zijn. De Rijksdienst neemt de kosten van het onderzoek voor zijn rekening. Of de herinrichting van de kerk vertraging oploopt, moet nog even worden afgewacht.