Ook in de winter zijn onder boomstammen, bloempotten en dergelijke pissebedden te vinden.
Ook in de winter zijn onder boomstammen, bloempotten en dergelijke pissebedden te vinden. Kees van Reenen

Doolhof voor [pissebedden]

9 december 2020 om 12:11

De winter nadert en dat betekent dat bodemdiertjes zich wat meer terugtrekken. Maar ze zijn niet weg, de hele winter blijven ze zoveel mogelijk actief. Er is immers veel blad gevallen, dus genoeg opruimwerk. Tot de opruimers die dood organisch materiaal klein maken, zodat voedingsstoffen weer beschikbaar komen voor planten, behoren de pissebedden.

In het bos is het kil, het leven doet een stap terug en het wordt stil. Ook keverlarven, regenwormen, duizendpoten, miljoenpoten en pissebedden zijn moeilijker vindbaar. Tussen het dorre blad, onder een dode tak, onder losse schors aan een dode boom - niets. Maar kijk, onder de vermolmde voet van een omgevallen dood boompje krioelt het onverwacht van het leven. Een roodbruine duizendpoot maakt zich uit de voeten over een complete familie leigrijze platte beestjes van ruim een centimeter lang en een halve centimeter breed: pissebedden. Zij hebben ‘slechts’ veertien pootjes, dus kunnen niet zo hard rennen als de duizendpoot met zijn dertig poten. Bovendien rolden er een paar ondersteboven toen het boompje werd opgelicht; die liggen op hun rug te spartelen.

Voorzichtig leg ik het boompje terug, zodat de vriendjes van de duisternis weer fijn en veilig in het donker zitten. Maar toch kan ik het niet laten ze zo nog even te plagen, want in een nieuwsbericht van het IVN vond ik een grappig spel met pissebedden.

Speciaal voor deze gelegenheid heb ik een dienblad meegebracht. Dat leg ik op de bosgrond en vervolgens zoek ik rechte takjes, niet te dik en niet te dun. Daarmee bouw ik op het dienblad een doolhof. Een pissebeddendoolhof…

Ten slotte ligt het blad vol met een patroon van doodlopende en doorlopende gangen, een beginpunt vooraan en zowel links- als rechtsachter een uitgang. Dan kan het spel beginnen.

Ik haal het boompje opnieuw weg, pak uit de nog steeds aanwezige kolonie beestjes vier pissebedden en leg het stammetje weer op z’n plek. Ik bekijk de beestjes in m’n hand eens goed. Eigenlijk zijn vriendelijke diertjes met hun grijze rugschild en twee rijen van zeven pootjes. Ze rennen niet hard en onberekenbaar weg als een muis of spin, ze prikken of steken niet als een wesp of steekmier, ze zien er niet griezelig uit als een oorwurm of keverlarve… Misschien zijn dit wel mijn lievelingsdieren onder het kleine spul.

Er bestaan trouwens verschillende soorten, in Nederland wel 37, waarvan er een paar in het water leven; de overige zijn de enige kreeftachtigen die op land leven. Verreweg het vaakst vind je ruwe pissebedden, die inderdaad wat ruw aanvoelen; aai ze maar eens. Ook deze hier zijn waarschijnlijk ruwe.


Tijd om te beginnen. Volgens het nieuwsbericht zullen pissebedden om beurten links- en rechtsaf slaan om niet in rondjes te lopen. Ik leg de vier beestjes neer aan het beginpunt, in de verwachting dat ze netjes vooruit de doolhof in zullen kruipen. Dat doen ze natuurlijk niet, ze proberen meteen via de kortste weg te ontsnappen. Maar helaas, de gladde opstaande rand doet ze terugglijden; ze kunnen niet weg. Dan toch de vlucht naar voren. Of opzij. Twee die buitenom willen, leg ik terug bij de ingang. Eindelijk beginnen ze de doolhof in te kruipen, maar de gebaande paden volgen doe ze niet. Als de kortste weg rechtdoor over een 'muurtje' heen is, doen ze dat.

Toch blijkt over de muur klimmen ook niets op te leveren, dus één van de pissebedden probeert onder een takje door te kruipen. Een andere komt een obstakel tegen en duwt dat gewoon weg. Zo dwalen ze door de doolhof van takjes, tot drie diertjes elkaar ontmoeten en samen blijven zitten. Voordat de vierde hen heeft bereikt, zijn ze weer uit elkaar.


Nee, tijd om de beestjes terug te leggen onder hun boompje. Het idee was leuk, maar het zou beter moeten kunnen, toch? Misschien krijg jij het voor elkaar.

Het pissebeddendoolhof is klaar. Zou het werken?
Pissebedden verkeren, ook in het doolhof, graag in elkaars gezelschap.