Joods Monument op centrale plek in Driebergen

DRIEBERGEN - Hoewel de gemeente bijna drie jaar lang bleef volhouden dat er ‘geen bestuurlijke mogelijkheden voor zijn’, ziet het er nu toch naar uit dat er in Driebergen-Rijsenburg een openbare gedenkplaats komt voor de Joden die in de oorlogsjaren 1940-1945 uit Driebergen zijn weggevoerd en omgebracht. Aanvankelijk stelde de gemeente zich op het standpunt dat het monument alleen op particulier terrein zou mogen worden opgericht, maar onlangs is besloten dat er toch publieke grond voor beschikbaar kan worden gesteld. De heren Van der Lee en Martens, die begin 2010 voor dit doel een speciale stichting in het leven riepen, zijn erg blij met deze kentering in de gemeentelijke stellingname.

door Jan de Beer

Toen Rinse van der Lee en Gerrit Jan Martens begin 2010 hun initiatief bekend maakten, hadden zij zich al jaren verdiept in het lot van de Joden die tijdens de Duitse bezetting in Driebergen verbleven. Het door hen gewenste monument moet de herinnering levend houden aan wat deze plaatsgenoten is overkomen (van de ruim tweehonderd Joden die hier vertoefden zijn er vijfenzeventig na deportatie nooit teruggekeerd), maar ook is het volgens hen een eerbetoon aan de vele Driebergenaren die met gevaar voor eigen leven hulp en onderdak aan deze mensen hebben geboden. Van der Lee en Martens lieten de kunstenaar Marcus van Loopik een ontwerp maken voor het monument en kregen vervolgens tal van steunbetuigingen en financiële bijdragen, zowel uit Driebergen als elders uit het binnen- én het buitenland.

De medewerking van de gemeente bleef echter zeer beperkt. Weliswaar liet het Heuvelrugcollege weten ‘positief te staan’ tegenover het initiatief, maar de mogelijkheden voor een openbare locatie werden min of meer geblokkeerd. De raadsfracties van BVH en CDA hebben hierover begin vorig jaar opheldering gevraagd. Tot een wijziging van het collegestandpunt leidde dit echter niet. Wel stelden meerdere lokale organisaties hun eigen terrein beschikbaar voor plaatsing van het monument, maar dit stuitte weer op andere problemen. De realisering van het betekenisvolle beeld leek te gaan stranden in een eindeloze zoektocht naar een geschikte plek.

Tot een maand geleden, toen de initiatiefnemers plotseling de mededeling kregen dat de gemeente toch toestemming geeft voor oprichting van het monument op publieke grond. Wat de reden was voor deze ommekeer bij de gemeente is niet helemaal duidelijk, maar de initiatiefnemers zijn er bijzonder blij mee. Omdat de kunstenaar en de gemeente nog overleg voeren over de daadwerkelijke invulling kan nog niet worden gemeld om welke Driebergse locatie het precies gaat, maar volgens Van der Lee en Martens is het een centrale plek ‘in een zeer geschikte omgeving’. De kosten van het monument worden geraamd op 25.000 euro waarvan het grootste deel, zo’n 18.500 euro, door schenkingen en toezeggingen inmiddels beschikbaar is. Mensen die ook nog een bijdrage willen doneren kunnen hierover alle informatie vinden op de website: www.jmind.nl