Kijk op cultuur: Dé Harmonie in en van Doorn

Ik ken het Doorn van vroeger niet, maar als ik al het gonzend gebrom en gemor van nu goed beluister, dan begrijp ik dat het ooit een aardig dorp was. Maar tijden veranderen, bewoners stellen andere eisen en verkeer wordt almaar intensiever. Dat pakket van verlangens past niet meer bij het dorp van toen. Dat neemt niet weg dat je wel zuinig moet zijn op beeld-, tijd- of stijlbepalende architectuur. Dat is helaas in Doorn niet altijd het geval geweest.

door Nicole van der Schaaf

Na de fusie hebben de dorpen gelukkig wél het eigen karakter behouden: Driebergen is nog steeds het dorp aan de ‘Straatweg op Doorn’. Mooie buitenplaatsen, afgewisseld met villa’s met een antroposofisch tintje, veel parkachtig groen en een rijkdom aan kerkbouw. Veel voer voor architectuurhistorici en -liefhebbers. Amerongen bestaat bij de gratie van een fraai kasteel en een schat aan historische panden. Het leven in Maarn startte pas echt halverwege de 19de eeuw, toen een aanvang werd gemaakt met de bouw van een spoorlijn. Maarn koestert een belangrijke architectonische parel uit die bedrijvige tijd in dit dorp: het ‘Tuindorp Maarn’. Maarsbergen heeft ook een schitterend kasteel omgeven door een unieke buitenplaats. Daarnaast heeft Maarsbergen ook een statige kerk, door een kleinzoon plechtig betitelt als ‘groot kasteel aan de weg’. ‘T is maar hoe je het ziet….

Leersum weet ik nooit echt raad mee. Zo’n lint dorp met veel individueel mooie monumenten die langs een veel te drukke weg liggen. Liever loop ik er door de Lomboklaan met al die voorbeelden van Amsterdamse School architectuur en die decoratieve verzinsels die een slordige eeuw geleden ontstonden op de tekentafels.

De ‘Doorn Kalender’

Maar dan rest ons het heden te Doorn. Wat moeten we ermee? ‘Dorp van de donder’ noemde Simon Vestdijk het. Ik vind zo langzamerhand ‘Dorp naar de bliksem’ een betere benaming. Want waar zijn al die fraaie oude pensions, villa’s en andere monumenten van toen en nu gebleven?

U vindt ze in de ‘Doorn Kalender’, die is weer uit en oogt - als vanouds - als een kostbaar boekwerk waarin de historie van Doorn voor altijd is opgeslagen. Het informatieblad van de kalender staat een korte tekst over verandering van het straatbeeld. ‘….Huizen worden gerenoveerd, afgebroken en herbouwd of maken plaats voor nieuwe architectuur. Straten worden verbreed en voorzien van rotondes’. Als je de foto’s bij de 12 maanden van het jaar bekijkt zijn er inderdaad nogal wat mooie panden afgebroken, maar of straten nu verbreed worden….? Ik ervaar in Doorn juist straten die open liggen en vervolgens zo smal bestraat worden dat je op de fiets nauwelijks gepasseerd kunt worden door een auto. Dit feit doet natuurlijk niets af aan de kwaliteit van de Doorn Kalender die jaarlijks door de Doornse Harmonie wordt uitgegeven.

De Doorn Kalender is voor € 8,00 te koop. Zie voor verkooppunten: www.koninklijkeharmoniedoorn.nl

Reacties: artprom@wxs.nl