Kijk op cultuur: Eigen handschrift in de kunst

Een advies uitbrengen voor een toe te kennen prijs blijft een gewetenszaak waar je wakker van kunt liggen. Op verzoek van de Stichting Gretha en Adri Pieck doe ik het al jaren en ik moet zeggen dat het me altijd weer de nodige problemen geeft. Die specifieke ‘Pieckprijs’ moet volgens de statuten altijd uitgereikt worden aan een afstuderende van een Nederlandse kunstacademie. En dan moet het ook nog een student zijn die binnen de categorie autonome kunsten valt; binnen de ‘vrije schilderkunst’ dus. Ga er maar aan staan…….

door Nicole van der Schaaf

Op kunstacademies wordt onderwezen door kunstenaardocenten; niet de eerste de beste meestal. Maar een goede, professionele kunstenaar is niet altijd een geweldige docent. Dat kun je zien aan de resultaten van de eindexamenkandidaten. Als die in hun werk de docent al te zeer ‘citeren’, dat wil zeggen details, stijl, vorm of onderwerpen gebruiken uit het werk van de leermeester, dan is er eigenlijk niet of nauwelijks sprake van een goede ontwikkeling van de student. Een goede docent hoort zijn leerling alle ruimte en ondersteuning te bieden om tot een eigen idee en visie te komen op zijn of haar schilderkunst. Dat is moeilijk voor beide partijen en alleen weggelegd voor diegenen die werkelijk talent hebben.

Kunstenaardocenten die groepjes amateurs begeleiden bij de totstandkoming van hun kunst moeten zich eigenlijk net zo opstellen als een goede academie docent: begeleidend en ondersteunend.

Op de buitenplaats Beukenrode in Doorn is momenteel een tentoonstelling van zes schilderkunstcursisten van de Zeister kunstenaar Marie-José Beems. Aan de schilderijen van deze amateurs is goed te zien dat de docent zich alleen ambachtelijk met het werk bemoeide.

Ik vraag mij altijd af waarom een amateurschilder vaak zo krampachtig probeert heel mooi en perspectivisch juist te schilderen, óf een thema van een of andere beroemdheid tracht te kopiëren. Op Beukenrode hangt nota bene een werk - niet eens onverdienstelijk geschilderd - waarin de schilder de landschappen van Ton Schulte nadoet. Waarom? Ik ben geen fan van Ton Schulte, maar zo’n kopie vind ik toch afbreuk doen aan zijn werk. Het lijkt wel of amateurschilders niet dúrven schilderen wat ze zien, wat ze willen of wat ze denken. Schilderen is ook een vorm van lef, lef om bijvoorbeeld naïef te schilderen, lak te hebben aan het perspectief, aan de juiste menging van de kleur of de correcte weergave van het onderwerp. Je hoeft geen groot tekentalent te hebben om een leuk en vrolijk schilderij te maken.

De geschiedenis leert ons dat enkele naïeve schilders er zelfs heel beroemd mee zijn geworden. ‘Zondagschilders van de kunst’ zijn onder meer Grand Ma Moses, een huisvrouw die op haar zeventigste begon te schilderen. Of Henri Rousseau, de ambtenaar die grote faam verwierf binnen de schilderkunst. Dichter bij huis hadden we in ons eigen land Dolf Zwerver of Sal Meijer, die vooral befaamd was om zijn poezenschilderijen. Kortom: amateurschilder, wees jezelf!

Reacties: artprom@wxs.nl