Gratis respect

Tradities, een onderwerp waar je het uren zo niet maanden over kan hebben. Van tradities die onveranderd moeten blijven tot tradities die de kritische toon telkens weer weten te ontwijken. Van landelijke tradities tot tradities in privé kring; de ene traditie wordt breder gedragen dan de ander. De landelijke tradities zijn herkenbaar voor iedereen: Restaurants die er simpelweg op inspelen door er speciale acties aan te verbinden en winkels die hun kopstellingen tot aan de rand toe vullen met traditie gebonden producten. Zelfs als je toerist bent ontkom je er niet aan, tenzij je een 'vergistoerist' bent en op de verkeerde datum een feestje wilt vieren.

Zondag is het natuurlijk weer moederdag. De jaarlijkse, soms verplichte?, bezoekjes aan moeder die het natuurlijk altijd onthoudt als je geen cadeautje meebrengt. Oké, niet alle moeders doen dat en het is niet voor iedereen een verplichting. Feit is en blijft alleen wel dat winkeliers je een schuldgevoel proberen aan te smeren telkens als je een winkel inloopt of tv zit te kijken. Dit soort persoonsgebonden – waag het mij niet te vergeten – dagen mogen wat mij betreft per direct echt tot de geschiedenis behoren. Waarom zijn er speciale dagen nodig om ouders in het zonnetje te zetten? Behoort het tegenwoordig niet meer tot de maatschappelijke norm om respectvol met je ouders om te gaan?

Moederdag zoals wij het tegenwoordig kennen is afkomstig uit Amerika. Anna Jarvis (1864–1948) stond aan de wieg van deze traditie. Na het overlijden van haar moeder besloot zij de tweede zondag in mei in dienst te stellen van moederverering. Zij wilde haar moeder eren voor het werk wat zij verzet had. Haar moeder had zich namelijk altijd actief ingezet voor andere moeders door middel van werkgroepjes. De vrouwen kregen les in medische verzorging en waren elkaars steun en toeverlaat. Het motto: 'Better mothers, better homes, better men and women.' Door de inzet van Jarvis riep president Thomas Woodrow Wilson op 8 mei 1914 de tweede zondag in mei uit als moederdag.

Sinds 1922 is de traditie ook in Nederland te vinden al werd deze aanvankelijk op een andere dag gevierd. De reden voor invoering in Nederland was overigens puur commercieel, de initiatiefnemer was namelijk de Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde. Moederdag was dè manier om de bloemverkoop te bevorderen. De banketbakkersbranche was hier overigens niet blij mee, dus introduceerde zij op hun beurt de moederdagtaarten. Pas na de Tweede Wereldoorlog werden er ook andere cadeaus aan moeders gegeven.

Saillant detail: Jarvis heeft in Amerika fel gestreden tegen de toenemende commercie rondom moederdag. Zij heeft veel processen aangespannen maar nooit iets gewonnen. Uiteindelijk is zij gestorven in een armenhuis. Concluderend kunnen we dus stellen dat Moederdag helemaal geen commerciële oorsprong had. Dat had het in het oude Griekenland ook niet waar de Grieken de oermoeder Rhea eerde. De moedergodin van aarde werd op niet commerciële manieren geëerd door de Grieken. Ik ben voor uitingen zonder commerciële doeleinden.

Stephanie van Baggem