Het lijnenspel op de Ruiterberg

1 juli 2010 om 00:00 Nieuws

De Buitenplaats ‘De Ruiterberg’ is het laatst aangelegde landgoed van de ‘Stichtse Lustwarande’. Het werd in 1920 opgeleverd. De hoofdentree van het 58 hectare grote terrein ligt in de Kaapse Bossen aan de Maarsbergseweg. Veel passanten kennen het markante poortgebouw met toren en boog. De vijf hectare langgerekte tuin is opgebouwd uit terrassen op vier niveaus in geometrische aanleg rondom de noord-zuid hoofdas met haar vertakkingen. Aan het einde van de assen zijn rond de eeuwwisseling stevige stijlvolle houten hekken geplaatst.

Tot de bebouwing behoort verder een jachthuisje/orangerie ten ZW van het landhuis. Daarin is momenteel het beheerkantoor annex werkschuur van Natuurmonumenten (NM) gevestigd. ‘Kijk’, zegt Stef van Helmondt, boswachter Natuurmonumenten, vanaf het terras van het jachthuisje: ,,hier rechts kun je nog de afmeting van de kas zien waar de tuinman zijn planten opkweekte”. In het zuid-oosten van het terrein ligt nog een oorspronkelijk tot het landgoed behorende boerderij/houtvesterij. Op stylistische gronden is het gehele landgoed een robuuste eenheid in architectuur.

In ere hersteld

De benaming ‘Ruiterberg’ is afgeleid van de noordelijke heuveltop. Kronieken vermelden dat ‘de bevolking herwaarts in de berken op deze heuvel bij mistig weer het silhouet van een ruiter te paard zagen’. De bemiddelde Amsterdamse rederijeigenaar Wilmink durfde het tijdens de Eerste Wereldoorlog nog aan op dit hooggelegen droge deel van de Utrechtse Heuvelrug een buitenplaats aan te leggen. In de Tweede Wereldoorlog werd het huis gebombardeerd en later, verkleind, weer opgebouwd.

In 1965 werd het landgoed aangekocht door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten (NM). NM verhuurde alleen het huis met de verplichting de tuin te onderhouden. Daar kwam weinig van terecht en in 1997 kon het huis verkocht worden en de tuin ging in erfpacht.

Met de huidige bewoner lopen goede afspraken om het onderhoud, zowel fysiek als financieel op orde te houden. Een nieuw ontwerp voor het herstelplan van de tuin is in 1998 gestart naar de oorspronkelijke ideeën voor het totaalconcept van de buitenplaats van de hand van tuinarchitect P.H. Wattez in januari 1918. Dit betekende bijvoorbeeld dat het kronkelige rhododendronlaantje aan de noordoostkant van de villa toen verdween en aan beide zijden van de noordelijke heuveltop de rechte ‘rhodolanen’ in ere werden aangelegd.

De taps toelopende coniferen en dennen vanaf het huis naar de heuveltop versterken de geometrische belijning. De wandelaar op het dwarsgelegen laantje aan de zuidkant van het landhuis heeft daar een goed overzicht over het zuidelijk deel. Geheel aan de zuidgrens ligt de Zuidheuvel met een wandelrotonde er om heen. De aflopende hoofdas, als het ware ‘opgespannen’ tussen de toppen van de noordelijke en zuidelijke heuvel harmonieert dan goed met de strakke lijnen, die in landhuis, poortgebouw en hekwerken te onderkennen zijn.

T

ekst: Kees de Kroon

advertentie
advertentie