De sluierwitte waas van Krentenbomen

Wanneer de krentenbomen bloeien is het pas echt lente. Na een lange droge periode bloeiden de witte bloesems in de laatste week van april uitbundiger als nooit tevoren. ,,Ze bloeien niet vóór 23 april“, zei een lokale hovenier. De ‘krent’ schikt zich gemakkelijk aan voedselarme bodemomstandigheden. De bomen kunnen tot wel tien meter hoog worden en ze staan vaak langs bosranden. Op de Leusdense heide tussen Maarn en Amersfoort tussen het Pannenkoekenhuis en het ecoduct viel me eind april een sliert van sluierwitte krentenbomen op, die een paar dagen later na regen en wind weer in fletse anonimiteit tussen eiken, berken en hoge struiken waren teruggevallen. Mooie bloemen verwelken snel.

De krent is inheems in Europa en Noord-Amerika en komt in verwilderde staat en in de ‘huis-tuin- en keukenvorm’ voor. Eind achttiende eeuw is de struik in ons land geïmporteerd. Het best gedijen ze op de schrale Drentse heidegronden. Vandaar dat ze ook bekend staat als ‘Drents krentenboompje’. Op het platteland werden de cultivars verbouwd om de aromatische krentachtige besvruchten, die op weekmarkten werden verkocht. Herinner me de smaak van de bes in mijn jeugd zoetsappig als de bosbes, losser en minder uitgesproken dan de krenten uit de supermarkt, maar wel in de verte vergelijkbaar. Je moest snel zijn want meestal waren duiven en merels je voor. De vruchten kregen amper tijd te rijpen. De vruchten worden verwerkt in gebak of compotes. Je kunt er ook jam of gelei van maken. Vanwege het hoge gehalte aan pectine is geen geleermiddel nodig.

Krentenkistje

De beste kwaliteit van krenten uit handel zaten in kistjes, die uit het Griekse Korinthe werden geïmporteerd. Mijn schoonvader, die molenaar was en gespecialiseerd was in de levering van bakkerijproducten verkocht de originele kistjes nog in de jaren ‘70 - ‘80 van de vorige eeuw. Ook de kruidenierswinkel legde er eer mee in. Het bezit van zo’n klassiek krentenkistje direct achter de toonbank, van waaruit de krenten in de grutterswinkel werden geschept. was goud waard. In het Duits is het ‘Korinthenbaum’ en het Franse ‘amelanchier’ komt uit de Savoie en betekent mispeltje. Bij mispel valt te denken aan de overrijpe zachte vruchten van de mispelboom. Afgezien van de grootte van de vrucht klopt dat aardig. Het Engelse ‘sowy mespilus’ duidt daar eveneens op.

Plantkenmerken

De krentenboom is eigenlijk een meerstammige boom of struik. Bladverliezend en lekker geurend. De bloemen ontluiken in witte trosjes tussen dan koperbruinkleurig nieuw blad. De eigenlijke krent groeit aan scheuten van het voorgaande jaar. In de oksels van de bladeren ontwikkelen zich in juni alweer de bloemknoppen voor het volgende jaar. De ronde bes ziet er aan de top uit als het klokhuis van de appel met vrijhangende zaden. De vrucht rijpt in juli en augustus met een kleurenpalet dat via rood naar het donkerpurperen van de rijpe mispel loopt. De bladeren kleuren in het najaar tot prachtig geelrood.

Tekst en foto: Kees de Kroon