Jugendstilvilla’s zijn kleurrijk

6 mei 2010 om 00:00 Nieuws

Binnen onze gemeente - in Maarsbergen - staat een prachtig monument met de naam ‘Het Blauwe Huis’. Waarom deze boerderij die naam draagt is niet duidelijk; het huis is niet blauw maar wellicht droeg de oudere voorganger van dit 19de eeuwse huis wél een blauwe kleur. Bij de restauratie werd wel een oude laag aangetroffen met lichtblauw stucwerk. Misschien heeft dit te maken met de ontstaansgeschiedenis van de naam.

Verdwenen kleuren na opknapbeurt De column van vorige week over het ‘kleurrijk huis’ leverde een aantal vragen op. Onder andere over de gemeentelijke bepalingen ten aanzien van de kleur van en op je huis. Welnu, die voorschriften verschillen per gemeente. Informeer dus even en wie in een huurhuis woont heeft te maken met de voorschriften van de verhuurder of woningbouwvereniging. Monumenten, en zeker de opstallen die horen bij een ensemble (een landgoed bijvoorbeeld), zijn gebonden aan de kleuren die van oudsher gebruikt worden op de betreffende gebouwen.

door Nicole van der Schaaf

Blauw werd vroeger niet alleen gebruikt op de buitenzijde van het huis. Boerderijen gebruikten de kleur ook in het interieur; in de stallen of andere bedrijfsruimten waar het blauw de vliegen en muggen een beetje weghield. Dit blauw werd later populair als decoratieve tint onder de naam ‘Noors-Blauw’. Op oude boerenbedrijven onderscheidde men de blauwen, afhankelijk van de locatie waar het gebruikt werd, in kalkblauwsel, vliegenblauw en stalblauw.

Een heel andere oorsprong heeft het ‘Pruisisch-Blauw’, een wonderlijke tint die veel gebruikt is op onder meer Jugendstilvilla’s. Omstreeks 1704 ontdekte een Duitse chemicus, Diesbach, het pigment Pruisisch Blauw, dat na enige tijd populair werd voor het gebruikt in trendy, chique salons, dure grachtenpanden in Amsterdam en buitenhuizen. Onder invloed van (zon)licht echter, verkleurde het Pruisisch-Blauwe pigment tot een vaal-groenige kleur die men niet erg fraai vond. Dit is waarschijnlijk de reden geweest om het Pruisisch-Blauw te mengen met enkele gele pigmenten waardoor een mooi dondergroen ontstond: het zogenaamde ‘Grachtengroen’.

Pruisisch-Blauw, Grachtengroen, Napelsgeel of Broeker Grijs zijn allemaal kleuren met een historie die vaak eeuwen terug gaat. Er zijn nog veel meer merkwaardige kleuraanduidingen terug te vinden in de geschiedenis. ‘Dodekop’ bijvoorbeeld is een bruin-rode tot paarse tint die o.a. gebruikt werd om bakstenen te schilderden. Bakstenen waren vroeger minder gelijkmatig van vorm en van kleur. Dodekop werd gebruikt in diverse gradaties, van vaal roze tot paarsachtig. Stuk voor stuk hele karakteristieke oude tinten die je zo hier en daar nog wel tegenkomt.

Binnen onze gemeente dragen de mooi bewaarde Jugendstilvilla’s in Driebergen helaas niet meer de kleuren die de huizen meekregen tijdens de bouw. Pruisisch-Blauw, Napels-Geel en Bruinrood tegen een helder witte gevel hadden ooit de voorkeur, maar helaas hebben die kleuren vaak moeten wijken voor het gemak van de hedendaagse witten en groenen.