Ecoducten in het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug

Voor het Gebruikersplatform van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug hield Chris Klemann, beleidsmedewerker natuur bij de afdeling Groen van de provincie Utrecht onlangs een inleiding over de functie van ecopassages. Ze dienen om knelpunten in de natuur op te heffen. Eén dergelijk wildviaduct is nu gerealiseerd (voorbij Elst) en er komen er vóór 2018 nog acht, waarvan drie over de N225 en twee over de A12. De planning ligt op koers.

Grootschalige natuurgebieden hebben baat bij integrale sturing. Wat een natuurlijk knelpunt is, werd binnen het kader van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) in 2004 vastgesteld. Van een knelpunt is sprake wanneer grotere eenheden EHS doorsneden worden door 80 kilometerwegen met veel verkeer of wegen. Deze belemmeren trekbewegingen van dieren; bijvoorbeeld van winter- naar zomergebied. Soms zijn trekbewegingen mogelijk te maken door vergroting van het verspreidingsgebied door middel van faunatunnels of verkeersbelemmerende maatregelen. Klemann hierover: ,,Over verkeersbelemmerende maatregelen wordt nogal eens te simpel gedacht. Het is niet alleen maar het vervangen van bordjes 80 km door bordjes van 60 km. De weg zelf moet ook aangepast worden, andere belijning en wellicht middenbermen.”

Daarbij is er op Utrechtse Heuvelrug ook een grote recreatiedruk. De pleitbezorger voor ruiterroutes in het NPUH motiveerde in een lang betoog zijn veronderstelde noodzaak het recreatie-aspect mee te nemen bij de bouw van de passages: ecoducten ‘opschalen’ tot ‘recroducten’. Klemann antwoordde dat die wens op een enkele uitzondering na, niet past in het EHS-beleid. Bij ecopassages hoort rust.

Klemann schetste de ontwikkeling van het natuurbeschermingsbeleid. Het idee van Nationale Parken kreeg al in 1863 voet aan de grond toen de VS-overheid het Yellowstone Park aankocht. Rond 1900 werd met de aankoop van het Naardermeer Natuurmonumenten opgericht. Ook Vogelbescherming is van rond 1900. Vanuit dezelfde natuurminnende instelling bij landgoedeigenaren kreeg de Utrechtse Heuvelrug toen al naam en faam als Nationaal Park in spe. Het versterkte welvaartsstreven in de jaren afgelopen jaren zestig zette een zware achteruitgang aan faunasoorten in. Door ruilverkaveling, intensivering van landbouw, versnippering van de natuur door woningbouw en industrie werd de roep om natuurbescherming sterker. Soortenbeleid en leefgebiedenbenadering kwamen tot uiting in bijvoorbeeld de Ecologische Hoofdstructuur en de Flora- en Faunawet. Ook het belang van ecoducten plaatste Klemann in die lijn. Immers flora en fauna hebben een intrinsieke waarde. En voor de mens als deel van het ecosysteem is een gevarieerd landschap een inspiratiebron voor ontspanning. Een gezonde leefomgeving voor mens en dier is het behouden waard. Klemann sprak zijn vertrouwen uit in het wegwerken van knelpunten met de gevleugelde uitspraak: ,,Op de Heuvelrug zijn we over een paar jaar fysiek al in staat op het edelhert toe te laten.”

Tekst: Kees de Kroon

Foto: (NPUH) Ecopassage Elst