Nederland Leest afgesloten met Vriens
15 november 2007 om 00:00 NieuwsOnlangs verscheen van zijn hand het boekje ,,Is de klas nog wel zo gelukkig?” waarin hij zijn visie over het huidige onderwijs weergeeft. Theo Thijssen werd in 1879 geboren en overleed in 1943. In De gelukkige klas is meester Staal, een alter ego van Theo Thijssen, meester op een volksschool in Amsterdam in de periode rond 1905-1921. Het was een openbare armenschool die het nummer 104 had. Er waren ook scholen met een letter, bestemd voor de middenstandskinderen en de scholen derde klas waren elitescholen waar je onder andere Frans kreeg. ,,Dat was niet weggelegd voor de arme kinderen”, vertelt Vriens. ,,Die zaten op een school die ook wel klompenschool werd genoemd omdat kinderen geen schoenen hadden en dan van de gemeente klompen kregen. Thijssen heeft later in de gemeenteraad geprotesteerd tegen deze stigmatisering.” Tijdens zijn lezing citeert Vriens enkele alinea’s uit het boek. De worsteling van meester Staal om toch al zijn kinderen gelijke kansen te geven en ze bijvoorbeeld allemaal op te geven voor Frans. Meester Staal houdt een dagboek bij waarin hij op soms ontroerende wijze de kinderen in zijn klas beschrijft die hij gedegen observeerde. ,,Het was stampen in die tijd”, weet Vriens, ,,maar hij zag kans de kennis op een natuurlijke wijze over te dragen. Hij observeerde de kinderen en gaf ze zelfvertrouwen. Hij was streng maar liet die strengheid ook vaak varen. Voorschriften van de inspectie lapte hij dikwijls aan zijn laars”, aldus Vriens. Vriens is zelf jarenlang in het onderwijs werkzaam geweest en geeft een overzicht hoe ideeën van buitenaf werden aangevoerd. Maria Montessori die materialen voor geestelijk gehandicapten bedacht en later voor normale scholen. Peter Petersen bedacht het Jenaplan waaruit groepsgesprekken en weeksluitingen ontstonden. Helen Parkhurst uit Dalton leerde de kinderen verantwoordelijkheid, zelfstandig te werken, te plannen en leren om hulp te vragen. Vriens:,,Ik heb slechte gedachten over de Pabo. Het is een soort snuffel instituut geworden. Er moeten meer creatieve mensen met kennis voor de klas komen. Als je studenten hoort zeggen ze:,, Het stage lopen is fijn maar de Pabo…”. ,,De scholen zijn groter geworden, er kwam een toets die nu het paradepaardje van de scholen is geworden en echt kijken naar de kinderen zoals meester Staal dat deed, is er niet meer bij. Onderwijs is een compromis van het goede van de oude en de nieuwe dingen”, besluit Vriens zijn lezing.
door Bertie Stierhout
