HeuvelrugBeweging: Mogelijke misvattingen

Kern van het betoog in De Kaap-Stichtse Courant van 12 juli (en eerder) kan wellicht worden samengevat onder de volgende punten:

Het bestuur luistert niet naar de burger zoals gebleken is bij de behandeling van de bezwaren tegen het gemeentekantoor en andere projecten de ruimtelijke ordening betreffend;

Het gemeentebestuur (kennelijk wordt bedoeld "Burgemeester en Wethouders) is "onbekwaam en mist kwaliteit";

Eén-tweetjes tussen wethouder(s) en projectontwikkelaars en andere belanghebbenden.

De heer Van der Werf als spreekbuis van een groep mensen wil het genoemde "bestuur" vervangen door meer competente mensen. De onuitgesproken verwachting daarbij is dat de problemen dan wel worden opgelost. De weg naar dit diffuse doel is de organisatie van een burgerplatform en een politieke actiegroep. Deze weg steunt op het concept van de maakbaarheid van de maatschappij en organisatieverandering van "buitenaf" door het gebruik van macht.

Bovengenoemde probleemdefinitie en oplossing zijn wellicht te kort door de bocht. Let wel: ik bestrijd de gesignaleerde euvels niet. Ik twijfel slechts aan de nauwkeurigheid ervan en haalbaarheid van de oplossing. Naar mijn overtuiging zijn er ten minste vier mogelijke misvattingen en onvolledigheden in het artikel.

De eerste mogelijke misvatting is dat de zittende macht zich via bovengenoemde weg zal laten vervangen. Er is meer voor nodig. Dat 'nodige' is er mijns inziens niet om de reden van het feit dat er niet zoiets bestaat als een "volkseigen sentiment" van de gemeente Utrechtse Heuvelrug wat zou kunnen leiden tot een "Tahirplein" in Doorn. Een plein vol discussie en onverzettelijke wil. Met andere woorden: er bestaat geen gemeenschappelijke overtuiging betreffende het dorps-/stadseigene dat verprutst dreigt te worden door B&W. De bewoner identificeert zich met de oorspronkelijke deelgemeente en verder dan dat gaat het niet. Die identificatie en betrokkenheid verander je niet met een bijeenkomst in een dorpshuis. Pijn moet (langdurig) worden gevoeld!

Een tweede mogelijke misvatting is, naar mijn stellige overtuiging, dat het probleem niet schuilt in incompetentie van B&W, docht dat er sprake is van een of meerdere samenhangende cultuurvraagstukken in de gehele gemeentelijke organisatie. Onder "cultuurvraagstuk" versta ik het geheel van geschreven en ongeschreven regels en gewoonten volgens welke de gehele gemeentelijke organisatie haar diensten aan de burger verleent. Onder die regels vallen bijvoorbeeld alle formele/wettelijke regels, gegroeide (ambtelijke) machtsverhoudingen en het wel of niet behoren tot een netwerk, divide et empera als het 'inspraakprincipe', coalitievorming voorafgaand aan formele en informele besluiten en andere politieke dominantie verschijnselen (waaronder het bagatelliseren van welk ongewenst probleem dan ook), wisselende interpretatie van eerdere financiële besluiten, het dienstbaarheidskader (het gevoel van noodzakelijke dienstbaarheid aan de burger).

Cultuurproblemen (corruptie of andere wetteloosheid zoals in Italië of in Afghanistan) los je niet per decreet op en zelfs niet met geweld. Cultuurverandering is een langdurig proces dat zich alleen in relatief kleine organisaties laat organiseren, maar dan wel vanuit de organisatie zelf (Phillips). Het proces staat of valt met de definitie van het probleem, zoals de organisatie dat zelf "ziet of ervaart". Naast slordig projectmanagement (gemeentekantoor) is er vast nog wel iets te benoemen. Daarvoor is interne discussie nodig. Die discussie moet in het onderhavige geval binnen het ambtelijke en partijpolitieke domein plaatsvinden. Deze discussie valt echter niet binnen de invloedssfeer van de HeuvelrugBeweging, ook niet als deze zich als nieuwkomer manifesteert in het politieke domein.

Derde mogelijke misvatting is dat het vervangen van B&W enige invloed zal hebben op de werking van de gemeentelijke organisatie en de eliminatie van de euvels.

Als laatste misvatting zou ik willen wijzen op het door de HeuvelrugBeweging laten ontstaan van een oorverdovende stilte gedurende een jaar na de discussie rond het gemeentekantoor. Zij hebben geen gebruik gemaakt van het toen bestaande momentum. Mogelijk politiek opportunisme kan zo tot een verwijt worden gemaakt: "Waarom zijn ze niet eerder in de pen geklommen?". Waren bijvoorbeeld de acties van de heer Van der Zee in de Kaap niet voldoende reden om te reageren?

Ook de partijpolitieke invulling van het interview is weinig vertrouwenwekkend; een verdere versplintering in het politieke landschap "na Wilders" komt mij persoonlijk als ongewenst voor.

Het vervelende van het democratische bestuurssysteem in het huidige bestel is dat de verantwoordelijken niet naar huis gestuurd kunnen worden. Verantwoordelijkheid is daarmee een leeg begrip geworden. Sterker nog: er bestaan zelfs geen sancties op falen of misbruik van bestuurlijke positie. We moeten het helaas doen met vertegenwoordigers die de vertegenwoordigden niet of nauwelijks kennen.

Er is één lichtpuntje: Het nieuwsblad De Kaap is wellicht het enige medium dat hoor en wederhoor faciliteert. Bestuurlijke verandering zal ze niet bewerkstelligen dat kunnen alleen mensen van vlees en bloed (dood of levend).

FW Tymann

Gezichtslaan 3a

Leersum

tel 450150