'Met vet bleven wissels vorstvrij'

DRIEBERGEN - De chaos die het afgelopen weekeinde door vorst en sneeuw op het spoorwegennet ontstond, heeft Driebergenaar Pieter Borst met een kritische blik aanschouwd. ''Ik heb grote twijfels bij de verklaringen die men hiervoor gegeven heeft", zegt hij. Recht van spreken kan hem niet ontzegd worden. Reeds als kleine jongen zat hij regelmatig in het -toen nog bestaande- Driebergse seinhuisje bij de spoorwegovergang op de Hoofdstraat. Op zijn knieën lag steevast een dik boek waarin de seinreglementen waren beschreven. Borst is een absolute 'treinengek' die niet alleen gedetailleerd op de hoogte is van de techniek, maar ook unieke reisjes met zeldzame stoom- en dieseltreinen maakt die hij op film vastlegt.

door Jan de Beer

,,Het bevriezen van wissels, waarover je telkens weer hoort, werd vroeger voorkomen door die wissels met een grote lading vet te behandelen", zegt hij. ,,Daardoor bleven ze vorstvrij, maar uit milieu-overwegingen doet men dat niet meer en gebruikt men toepassingen met veel kwetsbare schakelingen. Tegen mijn leerlingen zei ik altijd al: Hou het eenvoudig met de techniek, want anders gaat het mis." Pieter Borst weet waarover hij praat. Jarenlang heeft hij hogere installatietechniek gedoceerd op de Hogeschool van Utrecht. Die loopbaan was overigens niet zijn eerste keuze. Zijn voorkeur lag bij de spoorwegen en het seinwezen. Maar omdat hij een bril droeg, was zo'n carrière destijds niet mogelijk. Dankzij de wijze woorden van een keuringsarts heeft hij zich hier bij neergelegd. ,,Als je van je hobby je beroep maakt, dan heb je geen hobby meer" had die arts gezegd. En zo kon Pieters hobby uitgroeien tot een ware passie.

,,Het begon in 1951 toen ik als bleekneus naar het bio-vakantieoord in Bergen aan Zee werd gestuurd", vertelt hij. ,,Daar zag ik regelmatig 'Bello', de beroemde stoomlocomotief voorbij komen. Ik was direct gegrepen door de imposante techniek, dat malende stangenstelsel bij de enorme wielen." Borst ging zich puur uit interesse verdiepen in die techniek en bracht frequent een bezoek aan het seinhuisje bij de spoorwegovergang op de Driebergse Hoofdstraat. ,,Een fantastisch gebouwtje met delftsblauwe tegeltjes, een potkachel, een prachtig uitzicht, en natuurlijk de seinwachter, meneer Vreekamp. Ik heb daar het complete seinreglement doorgenomen, en mocht ook af en toe de spoorbomen dichtdoen."

In de jaren die volgden heeft Pieter Borst zijn liefde voor 'alles wat spoort' steeds meer invulling gegeven. Hij werd lid van de NVSB, de 'Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwezen'. Via deze club heeft hij diverse unieke excursies gemaakt, zoals onder meer een driedaagse reis per stoomtrein naar het Duitse Meiningen. Een stad die bekend staat als het 'stoom-walhalla' van Europa vanwege de enorme fabriek waar klassieke treinen onder behandeling worden genomen. De techniek van de kolengestookte stoomlocomotief is volgens Borst 'even doeltreffend als simpel'. De loodzware machine met manshoge gietijzeren wielen kan, zo heeft hij aan den lijve ondervonden, met gemak een snelheid van 160 kilometer per uur halen. ,,Tijdens de stoomtreinreis naar Meiningen moesten we bij Den Bosch flink afremmen, omdat we een moderne intercity dreigden in te halen!", lacht hij. Ook met antieke dieseltjes en een Weense tram is hij op pad geweest. En alle reizen heeft hij op film vastgelegd. Het zijn markante documenten, vanwege de verrassende camerastandpunten die hij kiest. Bijvoorbeeld vanuit de cabine van de machinist. De informatieve films vertoont hij aan belangstellenden, maar soms organiseert hij ook speciale bijeenkomsten. Zoals binnenkort voor de bewoners van zorgcentrum Sparrenheide, die hij gaat plezieren met een presentatie over de NBM-tram die in lang vervlogen jaren door Driebergen toerde. Met unieke afbeeldingen en een verhelderende uitleg over de techniek laat hij de historie van deze tram, die in 1949 zijn laatste rit maakte, herleven.

Vanwege zijn liefde voor het spoor volgt Borst ook intensief de plannen voor de vernieuwing van het Driebergse station. Bij één van de informatieavonden die hij bezocht heeft hij ProRail gewezen op de problemen die kunnen ontstaan bij de switch van twee naar vier sporen, aan weerszijden van het toekomstige station. ,,Het soort wissels dat men hiervoor wou gebruiken, zou namelijk enorme geluidsoverlast geven", zegt hij. In een latere versie van de plannen was dit onderdeel plotseling aangepast. Pieter Borst is te bescheiden om te denken dat dit met zijn opmerking te maken heeft. ,,En ook al was dat zo, dan zou ProRail dat natuurlijk nooit erkennen", lacht hij. Evenmin als ProRail de werkelijke oorzaak van de problemen bij sneeuw en vorst zal openbaren. ,,Want dat is gewoon falende techniek, die in de loop der jaren veel te complex en kwetsbaar is geworden", aldus Pieter Borst.