Heuvelrug natuurlijk: De Grote Stinkzwam

8 december 2011 om 00:00 Cultuur

Amper veertien dagen geleden kwam ik in onze Heuvelrugse regio nog deze gave Grote Stinkzwam tegen. Mijn Paddestoelengids van Europa (Uitg. Tirion 2004) geeft als omschrijving: ‘buikzwam met een cylindrisch vruchtlichaam, een ‘hekesenei’ aan de basis en een witte steel. De sporenmassa is olijfgroen en stinkt’.

De nog bruine vingerhoed aan de top van de steel bevat de sporenmassa. De witte steel stulpt uit het duivelsei. Zou men een duivelsei opensnijden voordat de steel eruit gulpt en zijn weg omhoog vindt dan bestaat dat in het midden uit een stevig wit weefsel met een uitlaatventiel naar omhoog. Daaruit ontstaat de steel. Mee omhoog naar de top gaat om het steelweefsel heen de sporenmassa voor de hoed op de steel.

Vorm is alles

Het behoeft geen betoog, dat Phallus impudicus afgeleid is van het Griekse ‘phallos’ (penis). Het Latijnse ‘impudicus’ betekent schaamteloos. De vergelijking is hier zeer duidelijk. Er moet een boek samen te stellen zijn van alle mooie dieren, vogels, vlinders, insecten, paddenstoelen enzovoort waar de naamgeving berust op uiterlijke kenmerken. Misschien bestaat het. Het fascineert mij in hoeverre in het dagelijks leven vorm cultureel bepaald is. Van ordinair tot haute couture.

Onderaan staat de vlugge ober, daarboven bijvoorbeeld de boekverkoper: ,,Is het een kadootje? Bij een ja van mijn kant zie je in haar blik of ze het antwoord prettig vindt of niet.

Inpakken

Er zijn verkoopsters die het inpakken afraffelen tegenover hen die plezier uitstralen. Vaardige handen, die strak vouwen pakken nog een mooi, door een schaar getrokken lint en plakken met een eigen labeltje op precies de goede plaats schuin bovenin. De bloemist staat weer enkele treden hoger: naar binnen bollend zachtaardig pakpapier bij een ruiker pioenrozen. Cellofaan met veel franjes voor een gevarieerd boeket. Natuurlijk betaal je daarvoor, maar dat weet je als je zo’n winkel binnenstapt. Bij de betere juwelier besef je dat ‘mooi maken’ bij de aanschaf van een merkhorloge er best af kan. De verkoper neemt alle tijd die speciale platte klapdoos op te zoeken, waar het horloge languit in bewonderd kan worden. Met nog een draagtasje van het gekochte merk verlaat je de winkel.

Vorm manifesteert zich natuurlijk ook in de statige Parijse avenues en in de gerenommeerde modehuizen met hun halfjaarlijkse shows. Mij gaat het primair om het gewone doen en laten. In de natuur is het niet anders. Opvallende lichaamsdelen van al wat groeit en bloeit komen in namen voor.

Zwanenhals

Bij vogels gaat het altijd over mooie vogels in bijvoorbeeld kruisbek, ruigpootbuizerd en baardman. Of doorvertaald naar ons dagelijks leven in gebruiksbetekenissen als zwaluwstaart (houtbewerking) en zwanenhals. Van Dale geeft voor zwanenhals drie figuurlijke betekenissen, waaronder S-vormige stankafsluiter. De mooie zwanenhals misbruikt voor een stankafsluiter? Niet minder ordinair dan de mooie zwam op de foto Grote Stinkzwam te noemen.

Tekst en foto: Kees de Kroon

advertentie
advertentie