Driebergenaar wint hoge fotografieprijs

DRIEBERGEN - ,,De fotografie leert mij steeds meer over mijzelf. Door vast te leggen wat mij aanspreekt en wat ik mooi vind, krijg ik ook inzicht in mijn eigen ontwikkeling", zegt Jan van der Greef. De 59-jarige Driebergenaar mocht twee weken geleden in Londen een zeer prestigieuze onderscheiding in ontvangst nemen voor een uitzonderlijke foto van een opstijgende zilvermeeuw. Tijdens de gala-huldiging van 'Photographer of the Year', het belangrijkste foto-evenement ter wereld, kreeg hij de tweede prijs in de categorie 'Birds of the Wildlife'. De foto was gekozen uit 41.000 inzendingen, afkomstig uit 95 landen. Afgelopen weekend moest hij naar Duitsland afreizen om voor diezelfde foto opnieuw een belangrijke prijs in ontvangst te nemen. Van der Greef beschouwt de onderscheidingen als een erkenning van zijn streven om beweging, interactie en emotie in de natuur vast te leggen.

door Jan de Beer

Voor fotografen uit de hele wereld is het Londense evenement, dat jaarlijks georganiseerd wordt door BBC Wildlife Magazine, van ultiem belang. Opmerkelijk is daarom het gegeven dat prijswinnaar Jan van der Greef de fotografie niet als beroep heeft. Hij is systeem-bioloog. In die hoedanigheid houdt hij zich bezig met de samenhang, de verbinding en de interactie van dynamische biologische systemen. En daar ligt de link met de manier waarop hij de fotografie toepast. Hij laat enkele sublieme foto's zien van spreeuwenwolken die hij ook voor wetenschappelijke presentaties gebruikt. ,,Evenals een school vissen bewegen al die spreeuwen op een fraaie golvende manier als één organisme", zegt hij. ,,Verbinding is daarbij het kernwoord. Zonder dat er een leider is beslissen zij als groep welke richting zij opgaan, kennelijk met een gemeenschappelijk bewustzijn."

Reeds vanaf zijn vijftiende jaar hanteert Jan van der Greef de fotocamera. Altijd was de natuur, en met name vliegende vogels, zijn meest geliefde onderwerp. Aanvankelijk richtte hij zich op het nauwkeurig vastleggen van een vogel (onder meer voor de rubriek 'Heuvelrug Natuurlijk' in deze krant ), maar de laatste jaren gaat het hem vooral om het gevoel en de beweging. ,,Wat dat betreft zijn er parallellen met de impressionistische schilderkunst", zegt hij. ,,Ik probeer de beelden naar een hoger abstractieniveau te tillen." Volgens Van der Greef zijn de mogelijkheden om hiermee te experimenteren aanzienlijk toegenomen, dankzij de overgang van analoge naar digitale fotografie. ,,Door de automatische scherpstelling, en de mogelijkheid om direct de resultaten te controleren, kun je vrijwel ongelimiteerd foto's maken totdat je het gewenste effect hebt. Natuurlijk moet je daarbij wel zoeken naar optimale lichtval en de juiste sluitertijd." De prijswinnende foto van de zilvermeeuw heeft hij gemaakt vanuit een boot in de Noorse fjorden. Hij is daarbij zo laag mogelijk gaan zitten en heeft meebewogen tijdens het opstijgen van de vogel. De dynamiek van de vleugelbeweging, die volgens de Londense jury een 'hemelse associatie' heeft, kon hij pas na talloze pogingen vastleggen.

Het streven om in zijn foto's beweging en emotie te koppelen, komt volgens Van der Greef voort uit zijn wens om verbinding met de natuur te voelen. ,,Ook vanuit mijn werk ben ik daarin geïnteresseerd", zegt hij. ,,Wat betreft de relatie tussen lichaam en geest, gezondheid en ziekte, is het zinvol om naar de dynamische systemen in de natuur te kijken en te beseffen dat er ook een andere meer holistische benadering mogelijk is dan alleen de focus op een bepaald symptoom. Het leuke is dat ik door het fotograferen van die aspecten ook steeds meer inzicht in mijzelf krijg."

Dankzij de bekroonde foto van de zilvermeeuw kunnen heel veel mensen kennisnemen van deze visie van Jan van der Greef op de natuurfotografie. De foto is namelijk onderdeel van een tentoonstelling die over de hele wereld zal reizen en naar schatting door zo'n drie miljoen mensen bezocht zal worden.

Bekijk de winnende foto bij dit artikel (foto 2).