Al 35 jaar gratis rechtshulp

Rechtswinkel blijkt nog steeds nuttig te zijn

DRIEBERGEN - ,,Het is eigenlijk grappig", zeggen de juristen Hannie Mastenbroek en Jurgen Dahmen. ,,Hoewel je tegenwoordig op internet van alles kan vinden over juridische vraagstukken, is het bezoekersaantal van de Rechtswinkel door de jaren heen vrijwel gelijk gebleven. Kennelijk willen mensen toch liever via ons te weten komen hoe het precies zit met hun probleem." Deze maand bestaat de Rechtswinkel Utrechtse Heuvelrug 35 jaar. Mevrouw Mastenbroek, voorzitter, en de heer Dahmen, secretaris, vertellen over de historie, de werkwijze en de voldoening die het geeft om voor de voorziening actief te zijn.

door Jan de Beer

De Rechtswinkel werd in september 1976 te Driebergen in het leven geroepen. Ook overal elders ontstonden in die jaren Rechtswinkels, in verschillende varianten. In Utrecht bijvoorbeeld werd de voorziening helemaal door studenten gerund en in Zeist werd de Rechtswinkel gecombineerd met de Voedselbank. ,,Wij hebben ons echter puur beperkt tot het juridisch terrein, en bij ons ging het om een mix van ervaren juristen en studenten", zeggen Mastenbroek en Dahmen. ,,Momenteel zijn er geen studenten actief, omdat er maar liefst zestien juristen als vrijwilliger beschikbaar zijn voor de spreekuren. Dat is ruim voldoende." Dit grote aanbod bewijst dat het (onbetaalde) werk voor de Rechtswinkel veel voldoening geeft. ,,Het is een zeer dankbare activiteit", vindt Jurgen Dahmen. ,,Er zitten diverse kanten aan. Je kunt op een andere manier met je vak bezig zijn, je ervaring toetsen en allerlei contacten leggen."

Vanaf 1976 heeft men zonder onderbreking, behalve tijdens vakanties, elke dinsdag een inloopspreekuur gehouden. Telkens met een team van twee juristen. Al heel lang gebeurt dat in gebouw De Vijver van de Stichting Welnúh (vroeger SWD genaamd). Hoewel de Rechtswinkel sinds de gemeentelijke herindeling voor de gehele Heuvelruggemeente open staat, is het aantal cliënten uit Driebergen nog altijd het hoogst. De mensen die er gebruik van maken zijn volgens Hannie Mastenbroek uiteenlopend. ,,De rechtshulp is kosteloos en we werken niet op afspraak, maar met een inloopspreekuur. Dat is aantrekkelijk en laagdrempelig. Dikwijls komen er daarom mensen die moeilijk rechtshulp kunnen financieren. Maar het kan ook gaan om mensen die een ingewikkelde kwestie graag eenvoudig uitgelegd willen hebben. Dus als villabewoners van de Horstlaan bij ons aankloppen zullen we die ook gewoon helpen. En dat geldt natuurlijk tevens voor mensen van buitenlandse afkomst. Het is leuk dat ook zij de weg naar de Rechtswinkel weten te vinden, maar de communicatie gaat soms wat moeilijk. Dan schakelen we een tolk in".

Volgens Mastenbroek en Dahmen zijn de problemen die aan bod komen nauwelijks veranderd in al die jaren. Nog altijd scoren kwesties rond sociale zekerheid, familierecht en huisvesting het hoogst: ,,Vaak gaat het om aspecten rond een ontslag dat is aangezegd, of de perikelen rond een scheiding, dan wel de positie van een woninghuurder. Onze indruk is dat als mensen eenmaal weten hoe de vork in de steel zit, zij gemakkelijker omgaan met de tegenpartij. We nemen echter nadrukkelijk niet de rol van een advocaat of mediator over, en we schrijven ook geen brieven voor cliënten. We geven alleen een oplossingsrichting aan en verwijzen eventueel door."

De ervaring heeft volgens de beide juristen geleerd dat met een deskundig luisterend oor, een probleem meestal al voor een groot deel is opgelost. Dat geldt bijvoorbeeld voor burenconflicten. ,,Het gaat dan vaak om geluidsoverlast of uitbundige plantengroei. Wij plaatsen het in een juridisch kader, maar wijzen ook op het belang van een goede verstandhouding. Uiteraard is ons advies altijd strikt objectief. Het kan gebeuren dat twee buren met een conflict direct na elkaar op het spreekuur komen. Zij krijgen dan het zelfde advies te horen, maar gaan meestal toch allebei gesterkt de deur weer uit."

Een enkele keer is een vraag zo complex dat ook de juristen van de Rechtswinkel zich achter het oor moeten krabben. Maar ook dan wordt voor een verhelderend advies gezorgd door ruggespraak met collega's of specialisten, en krijgt de cliënt het antwoord op een later tijdstip.

Het immer drukke spreekuur bewijst dat de Rechtswinkel, ook na 35 jaar, nog steeds in een behoefte voorziet. Reclame is dus eigenlijk overbodig, maar om potentiële hulpvragers op het bestaan van deze rechtshulp te wijzen worden flyers verspreid. Sinds enkele jaren is er ook een eigen informatiesite: www.rechtswinkelheuvelrug.nl