Haardplaat geeft meer warmte

10 maart 2011 om 00:00 Cultuur

De haardplaat werd en wordt gebruikt tegen de achterwand van de open haard. Meestal wordt de plaat ín de schouw geplaatst. Het gietijzer van de plaat houdt de warmte vast en straalt die ook weer de kamer in opdat er minder warmte verloren gaat. Bij goed stoken kan het rendement van de open haard sterk verbeterd worden met een haardplaat.

Unieke collectie haardplaten in Amerongen Ooit geweten dat de grootste collectie van antieke haardplaten te vinden is in Amerongen? Voor zijn prachtig gerestaureerde pand aan de Nederstraat in Amerongen ging Charles Nijman in 2004 op zoek naar een kloek formaat haardplaat. Tijdens de intensieve zoektocht ontstond een hobby die leidde tot een unieke collectie haardplaten die in kwaliteit en aantallen zijn gelijke niet kent. Ruim 350 haardplaten behoren nu tot de collectie van Nijman en daarnaast heeft hij zo ongeveer alles in huis wat in- en om antieke schouwen geplaatst kan worden. Nijman verkoopt zijn haardplaten wereldwijd; iedereen die zijn site weet te vinden hoeft geen ellenlange zoekactie meer te starten. Gewoon uitzoeken op www.antieke-haardplaat.nl en de juiste maat, periode of zelfs symbolische voorstelling is zo gevonden.

door Nicole van der Schaaf

De platen zijn ongeveer vanaf de 15de eeuw in gebruik. Ze werden geplaatst tegen de stenen achterwand van de stookplaatsen in kastelen en buitenhuizen; later ook in particuliere woningen. Meestal zijn het gietijzeren platen, gegoten volgens de zogenaamde ‘zandgietmethode’. Aanvankelijk kon men alleen eenvoudige platen gieten en was variatie alleen mogelijk in het formaat. Ingewikkelde voorstelling met bepaalde beeltenissen en/of symbolische voorstellingen op de plaat volgden in de 16de en 17de eeuw.

De versieringen van de platen, vooral die uit de 17de eeuw zijn rijk bedeeld met voorstellingen, kan onder meer bestaan uit salamanders, bloemen, bladeren, slangen, nimfen en schelpen. Maar ook complete historische scènes zijn geen uitzondering.

Frankrijk is een belangrijk herkomstland van antieke haardplaten, maar ook in Duitsland, vooral in de Eifel, werden in het verleden hardplaten gefabriceerd en gebruikt. Duitse haardplaten zijn in de regel voorzien van een eenvoudige voorstelling terwijl de Franse platen meestal wat uitbundiger en fantasierijker zijn. Mooi zijn ook de haardplaten uit de 19de eeuw die vaak voorzien zijn van strak, klassieke voorstellingen die, natuurlijk ook vanwege de jonge leeftijd van de platen, mooi bewaard zijn gebleven.

De symboliek op de verschillende platen is meestal niet moeilijk te duiden; ook hierover is veel informatie te vinden op de site van Nijman.

In de collectie van Charles Nijman vindt zelfs de eigenaar van een moeilijk formaat haard een passende plaat. Gemiddeld liggen de prijzen tussen de € 200,-- en 500,-- voor een redelijk ‘jonge’ haardplaat tot enige duizenden euro’s voor een zeldzame 17de of zelfs 16de eeuwse plaat. En voor wie zo’n plaat in de schouw gaat plaatsen: zet het object goed vast want als de plaat valt zal hij onherroepelijk breken.

u Reacties: artprom@wxs.nl