Samenwerken verbetert de zorg

HEUVELRUG - ,,Dementie is heel ingrijpend. Ik ervaar van dichtbij wat dat betekent”, zegt wethouder Elisabeth van Oostrum (D66). Ze is niet alleen politica, maar was jarenlang mantelzorger voor haar zieke moeder (83). Die werd onlangs opgenomen in één van de verpleeghuizen van de Utrechtse Heuvelrug.

door Michiel Schaaij

Wie met Van Oostrum over dementie praat, merkt onmiddellijk dat ze erdoor wordt geraakt. Naast die persoonlijke betrokkenheid, heeft ze als wethouder van volksgezondheid ook beroepsmatig met de ziekte te maken. Van Oostrum is voorzitter van een stuurgroep, die het netwerk dementie op de kaart van de Utrechtse Heuvelrug zet. Plaatselijke zorgaanbieders, Alzheimer Nederland en de gemeente werken aan een samenhangende dementiezorg. Dat is geen overbodige luxe, want als gevolg van de vergrijzing krijgen steeds meer inwoners met dementie te maken.

Van Oostrum vreest dat het aantal dementerenden zich zal verdubbelen. Eén op de vijf 70-plussers krijgt met de nare, sluipende ziekte te kampen. De eerste symptomen laten nog ruimte open voor twijfel. Maar langzamerhand stapelen de haperingen in het geheugen zich op. De onontkoombare diagnose is vaak een klap voor de patiënt en zijn omgeving. Vanaf dat moment begint het nieuwe programma ketenzorg zijn vruchten af te werpen. De casemanager van het Agis zorgkantoor is daarbij de spil, die samen met familieleden de zorg organiseert. Op de achtergrond spelen ook de verpleeghuisarts, een psycholoog en een psychiatrisch verpleegkundige een rol.

Vorig jaar had Driebergen de primeur: daar werd met succes de eerste casemanager van de Utrechtse Heuvelrug geïntroduceerd. De behoefte aan ketenzorg bleek al snel zo groot, dat het aantal werkuren werd opgevoerd. In april komt er een tweede casemanager, die vanuit één van de oostelijke Heuvelrugdorpen gaat werken. Het systeem van ketenzorg voorkomt dat inwoners voortijdig in een zorginstelling belanden. Zo lang mogelijk thuis blijven wonen, is het credo. ,,We duwen mensen niet zo snel mogelijk de zorg in”, vertelt netwerkcoördinator Marion Bergema. Ze is beleidsmedewerker bij de Driebergse stichting ISZ De Brug en mag zich net als Van Oostrum ervaringsdeskundige noemen. Omdat een casemanager passende zorg heeft georganiseerd, kan haar moeder zelfstandig in Amstelveen blijven wonen. Maar in de laatste fase van de ziekte raakt een dementiepatiënt verdwaald in zijn eigen geest en is opname in het verpleeghuis vaak onontkoombaar. Ook bij die moeilijke beslissing en bij de opname zelf is een casemanager betrokken. Die blijft cliënten en hun familieleden tot een week na de onvermijdelijke opname begeleiden. Het nieuwe fenomeen ketenzorg is nog volop in ontwikkeling. Op 9 februari ontmoeten beroepskrachten uit de zorg elkaar op een grote startbijeenkomst. Daar worden plannen voor 2012 gesmeed, waaronder de oprichting van ontmoetingscentra en de lancering van een website. Zorgprofessionals die bij de plannen betrokken willen worden, kunnen contact met Bergema opnemen.