Het wilde varken terug op de Heuvelrug?

HEUVELRUG - Begin deze maand was de Maarsbergenaar Boris Everwijn uitgenodigd door het Gebruikersplatform, een adviescommissie voor het overlegorgaan (OO) Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, om een inleiding te houden over de kansen voor terugkeer van grote hoefdieren in ons Nationaal Park. De strekking was dat de bestuurders onafwendbaar zullen staan voor een politieke keuze.

De secretaris van het OO schetste het kader van de presentatie. De Utrechtse Heuvelrug maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur, die het edelhert, damhert en wilde zwijn via een vrije wildbaan vanaf 2018 mogelijk maakt via verbindingszones vanaf de Veluwe, de Rijn ten zuiden van de Utrechtse Heuvelrug te bereiken. Deze koppeling van grote natuurgebieden komt dichtbij nu er twee nieuwe ecoducten worden aangelegd over de A12. Samenwerkende partijen in het OO (de drie terreinbeherende organisaties, de beide gemeentes Utrechtse Heuvelrug en Rhenen, de provincie en de particuliere landgoedeigenaren) voeren nu de discussie over economische, recreatieve en natuurgerichte betekenissen en consequenties. De heer Everwijn heeft hierin een adviserende rol. Er is zeker nog geen standpunt bepaald.

Als voordelen van de komst van met name zwijn en edelhert - aan het ree en damhert (Plantage Willem III) zijn we min of meer al gewend - noemde spreker dat de biodiversiteit (de soortenrijkdom aan flora en fauna) toe zal nemen en dat het spannender wordt in het bos. Dit laatste werkt positief op de groene economie. Daartegenover staan nadelen als verkeersslachtoffers, blikschade en landbouwschade, alsmede een klein risico op ziekteverspreiding bij vee. Het omwoelen van bosgrond noemde Everwijn positief voor de biodiversiteit. In een vraag uit de zaal ontspon zich daarover een korte discussie. Waar in ons NP bijna nu al bijna één ree per dag wordt aangereden trok Everwijn de vergelijking met aanrijdingen met zwijnen. Die kent twee pieken: mei/juni en september/november en voornamelijk tussen 21.00 uur en 24.00 uur. Landelijk kwamen er op de Veluwe tot ruim 700 aanrijdingen met zwijnen voor op een voorjaarsbestand van 5000 tot 6500 stuks. Landbouwschades vergoedt het faunafonds en slechts 1,5 % van de jaarlijks uitkering is te wijten aan zwijnen. Specifieke maatregelen als verlaging van maximumsnelheden na zonsondergang, populatiebeheer van lage dichtheden aan dieren, creëren van stiltegebieden en andere vormen van maatwerk in grofwildbeheer zullen de negatieve effecten van de komst van edelherten en wilde zwijnen sterk kunnen dempen. Everwijn adviseerde de beleidsmakers vroegtijdig onderzoek te gaan doen en ook de nodige aandacht aan voorlichting te geven, want het is niet zozeer de vraag of ze er komen, maar wanneer en hoe ze te tolereren. De huidig geldende zogenoemde nulstand (= direct afschieten) is geen keuze. Driehonderd jaar geleden liepen herten en zwijnen hier ook. Door ze weer welkom te heten maken we de cirkel rond.

Tekst en foto: Kees de Kroon