Strijd der slogans

Zodra de berm weer meer reclameborden laat zien, weet je het al: We moeten weer stemmen. Ik heb er maar weinig mee. De enige keer dat ik stem is als ik bezig ben met mijn gitaar, maar goed. Het valt me op dat dit soort periodes de enige periodes zijn waarin je lijsttrekkers ziet ronddwarrelen op de straten. Met 'pakkende' slogans proberen ze stemmen te winnen. Geen files meer op de N229 en N227! Of dit pareltje: Op grote schaal isoleren woningen!

Serieus? Je hoeft geen taalwonder te zijn om te weten dat die zin niet helemaal loopt zoals het hoort. Als die partij dan net zo regeert zoals het slogans maakt verwacht ik er vrij weinig van. Stemmen, of beter gezegd, het Algemeen Kiesrecht. Het is lange tijd niet vanzelfsprekend geweest, althans, niet voor vrouwen. In de grondwet van 1848 werden vrouwen niet uitdrukkelijk uitgesloten van het kiesrecht, maar het mocht niet.

Om te mogen stemmen moest men een bepaalde som aan belastingen kunnen betalen en vrouwen werden als handelingsonbekwaam gezien. Sterker nog, vrouwen hadden helemaal geen burgerrechten. Dat niet alle mannen mochten stemmen wordt overigens nogal eens vergeten.

Pas bij de wetsherziening in 1887 werd het kiesrecht voor mannen uitgebreid en mochten ook mannen die maatschappelijke welstand (zoals het betalen van de huur) of geschiktheid (lezen en schrijven) hadden stemmen. Tijdens het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 werd de roep onder vrouwen voor politieke invloed steeds sterker.

Zo heeft Aletta Jacobs in 1915 het derde vredescongres georganiseerd. Hier kwamen vrouwen uit heel Europa naartoe, dus ook vrouwen uit oorlogvoerende landen. De vredesconferentie werd gehouden in het neutrale Nederland, specifieker in Den Haag, maar door de oorlog die toen gaande was konden een aantal deelnemers niet komen.

Desalniettemin werd het congres gehouden en discussieerden de vrouwen over vrede en oorlog en de rol van vrouwen hierin. Een aantal vrouwen was van mening dat duurzame vrede onmogelijk was zolang vrouwen geen kiesrecht hadden. Het thema kiesrecht speelde al langer bij vrouwen en de Eerste Wereldoorlog onderstreepte dit thema.

Toch heeft de Eerste Wereldoorlog geen concrete verandering in het kiesrecht teweeg gebracht, althans niet in Nederland. In Engeland werd na de oorlog kiesrecht voor vrouwen ingevoerd. In Nederland moesten vrouwen wachten tot 1919 en uiteindelijk zelfs 1922 voordat ze echt mochten gaan stemmen.

De rol van Jacobs bleef hierin miniem, terwijl ze hiervoor fel streed voor het kiesrecht. Dit soort historische verhalen maken het 'leuk' om als vrouw te mogen gaan stemmen, al ben ik wel van mening dat iedereen teveel te kiezen heeft. Er zijn te veel kleine splinterpartijen die niet inspelen op het grote plaatje, maar telkens een klein maatschappelijk pijnpunt (zoals de marinierskazerne) aangrijpen om mensen te enthousiasmeren voor hun partij.

Dat vind ik jammer. Het grote plaatje voor een betere democratie wordt aan de kant geschoven voor een populistische soort van stemmen winnen. Politiek, wordt wakker.

Stephanie van Baggem