Korte lontjes? Blijf in gesprek om de sfeer in huis goed te houden

DOORN Corona-virus. Lockdown. In het begin is dat nieuw, uitdagend. Maar na weken op elkaars lip zitten kan het gaan irriteren. Heb je dan ook nog zorgen om je moeder in een verpleeghuis, moet je werken, de kinderen helpen en een computerprobleem oplossen? Ja, dan kunnen spanning en stress toeslaan.

Vorige week schreef ik hoe volgens de Positieve Psychologie regelmatig kleine stappen zetten je verder brengt dan één grote sprong. Dat geldt ook voor de sfeer in huis. Belangrijk daarbij is vooral de manier waarop je communiceert. Maar wat doen spanning en stress met die communicatie?

DRUK, WOEDE, SCHAAMTE Korte lontjes zijn vaak een eerste teken als mensen onder druk staan. Misschien ken je het wel van jezelf. Ben je druk, zit je eindelijk geconcentreerd te werken, gaan de kinderen ruzie maken. Om dan eerst tot tien te tellen, dat is lastig. De emotie neemt het over en de befaamde korte lontjes ontstaan. Jij reageert kortaf, de ander ervaart het als een aanval, wordt zelf boos, gaat jou verwijten maken en voor je het weet is er ruzie. Later, als je weer rustig bent, kun je er soms om lachen (als het goed is afgelopen), maar vaak voel je je schuldig, schaam je je of maak je jezelf verwijten (,,hoe heb ik zo stom kunnen zijn om ..."). En blijf je zitten met de vraag: ,,Was dat nou nodig?"

ONNODIG Het antwoord is: ,,Nee, meestal is het niet nodig." Deze situaties ontstaan als de spanning te groot wordt en te lang duurt. Als je nu zorgt dat de spanning niet zo hoog oploopt, kun je zo'n woordenwisseling vaak voorkomen. Eerder aan de bel trekken dus. Dat begint met te erkennen dat je geen superman/vrouw bent die alles aan kan, maar een gewoon mens die soms iets nodig heeft. En die daarom kan vragen. Ook als het maar om iets kleins gaat. Als je het maar vraagt vóór je ontploft.

Simpel gezegd, maar hoe doe je dat? Een mooie manier van communiceren is beschreven door Marshall Rosenberg. Hij noemde het Geweldloze Communicatie. Het idee is simpel: elk mens heeft behoeftes. Goede communicatie ontstaat als twee mensen nieuwsgierig zijn naar elkaars behoeftes én als ze hun eigen behoeftes kunnen beschrijven zonder het als eis te formuleren.

In stappen beschreven:

1. Er gebeurt iets dat jou raakt;

2. Daardoor komt een gevoel bij je op (blij, boos, bedroefd, bang);

3. Dat gevoel ontstaat uit een behoefte, door iets wat je nodig hebt;

4. Doe een verzoek of vraag hulp.

De moeilijkste stap is om van gevoel naar behoefte te komen. Een oefening om dat makkelijker te maken: Neem drie keer per dag drie minuten tijd voor jezelf. Luister naar jezelf zonder verwijten, oordelen, adviezen of oplossingen. Alleen maar bij jezelf nagaan hoe je je voelt en wat je nodig hebt. Hou dat zeker drie weken vol. Hoe beter jij door hebt welke behoefte de oorzaak van jouw 'korte lontje' is, hoe makkelijker je met de ander in gesprek komt. Zo kun je samen zorgen voor een goede sfeer.