'Amerongen kent grote historie'

AMERONGEN Arie van Barneveld is een gids die vanuit de Tabaksschuur in Amerongen rondleidingen verzorgt in het Amerongse bos. Daarnaast is hij als secretaris verbonden aan het 'Team Amerongse bos'. Hij vertelt over de rijke historie van Amerongen; een klein dorp dat onder andere beroemd is vanwege de 'Amerongse berg.' ,,Die berg is ontstaan door een gletscher die vanuit het noorden deze kant is opgekomen", laat hij weten.

John Beringen

,,Hier en daar vind je nog grote ronde keien die helemaal vanuit Noorwegen zijn meegevoerd. Nou moet je weten dat de ontstane berg oorspronkelijk alleen was begroeid met heide. Tot 1700 bezat Nederland relatief weinig bos, omdat men toen hout volop gebruikte voor huizen, schepen, bruggen, etc. Voor Amerongen kwam daar verandering in toen de families Reede en Bentinck het bos lieten aanleggen op de Amerongse berg. Men wilde jagen en daarvoor had je nou eenmaal bos nodig met de daarin voor de hand liggende populatie. Uiteindelijk heeft dat er toe geleid dat we nu zo'n prachtige omgeving hebben."

VEERTIG Hij voegt er aan toe dat in totaal veertig vrijwilligers de tabaksschuur runnen die eigendom is van Stichting Het Utrechts Landschap. Naast Arie van Barneveld, die zich bezighoudt met de historie van Amerongen, zijn er nog andere gidsen die weer alles vertellen over de paddenstoelen, bloemen en planten die men op de Amerongse berg aantreft. ,,En er heeft zich hier heel veel afgespeeld", laat hij weten. ,,De Fransen hebben hier stevig gevochten en in het bos kun je nog de fundamenten aantreffen van een Duitse werkplaats en munitiedepot uit de Tweede Wereldoorlog."

TABAK Iets anders waar Amerongen bekend om is, is de tabaksindustrie die ooit sterk vertegenwoordigd was in het dorp. ,,Ja, de naam tabaksschuur verwijst daar al naar, hè?" laat hij weten. ,,In het dorp hebben we trouwens ook nog het tabaksteeltmuseum." Hij denkt even na. ,,Als je het over de tabaksteelt hebt, moet je denken aan de periode van 1650 tot ongeveer 1960. De hele noordkant van Amerongen verbouwde tabak. Je kan stellen dat het hele dorp daar indertijd zo'n beetje van leefde. Veel tabak ging naar Veenendaal waar tal van sigarenfabrieken gevestigd waren. Dat het terugliep heeft verschillende oorzaken. Het gebeurde wel eens dat er een schimmelinfectie opdook waardoor de hele oogst onbruikbaar was en dan had je ook nog te maken met de import. Nou was iedere roker wel tevreden met de tabak die hier werd verbouwd, maar toen de Amerikanen hier voet aan de grond kregen met hun tabak ontdekte men dat er nog een veel betere kwaliteit bestond. In die context mogen we Verginia wel noemen."

CONCURRENTIE En verder: ,,Die Amerikanen, en ook andere landen, vormden een dusdanige concurrentie dat de tabaksindustrie hier langzaam maar zeker ter ziele ging. En wat natuurlijk ook meespeelde, is het feit dat men op zeker moment ontdekte dat roken helemaal niet zo'n gezonde bezigheid was. Maar als je let op de bezoekers van het tabaksteeltmuseum dan zie je dat er wel grote interesse bestaat voor dit soort nijverheid van weleer. Want laten we eerlijk wezen: op zich blijft het natuurlijk heel bijzonder dat zo'n klein dorp een paar eeuwen lang zo'n prominente plaats heeft ingenomen binnen deze bedrijfstak."

GENIETEN Hij wijst op de winkel in de tabaksschuur. ,,Die tabak en de historie vormen maar een paar facetten uit hetgeen wij hier doen. Wij geven ook informatie over de natuur en het landschap in de omgeving." Als gids geniet hij van het werk dat hij verricht. ,,De mensen die wij rondleiden, tonen zich buitengewoon belangstellend", verklaart hij glimlachend. ,,Maar hoe meer men vraagt, hoe meer wij genieten. En dan valt er nog een nieuwtje te vermelden: in het Amerongse bos moet je soms op wat steile paden lopen in de wandelroute en daarom zetten wij vanaf de komende zomer elektrische golfkarretjes in, zodat mensen die slecht ter been zijn ook kunnen deelnemen aan een rondleiding."