Huis Doorn: De keizer en de führer

DOORN Museum Huis Doorn doet onderzoek naar de voormalige Duitse keizerlijke familie in aanloop naar en ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Het onderzoek richt zich daarnaast op het leven op het landgoed en het dorp Doorn in 1940-1945. Het museum vraagt dan ook eenieder die foto's of kennis bezit om te reageren.

Hanny van Eerden

Het onderzoek vormt de basis voor een publicatie en een tentoonstelling in het kader van de viering van 75 jaar vrijheid. Actueel zijn de claims die Georg Friedrich (43), achterachterkleinzoon van Wilhelm (II) van Pruisen, legt op destijds door de Duitse Democratische Republiek (DDR) onteigende familiebezittingen, waaronder kunstvoorwerpen en het verblijfsrecht van een paleis. Compensatie is alleen mogelijk als historici kunnen aantonen dat de keizerlijke familie Adolf Hitler's nationaalsocialisme niet substantieel heeft geholpen.

,,Wij willen deze kwestie van alle kanten belichten," zegt Cornelis van der Bas, conservator van Museum Huis Doorn. ,,Ons museum mengt zich uiteraard niet in het debat. Wij willen de geschiedkundige feiten presenteren, kunnen aanvullen en verduidelijken. Huis Doorn is de enige plek in Nederland waar WO I en WO II samenkomen." De Nederlandse Staat confisqueerde het voormalige ballingsoord van Wilhelm II in 1945 als vijandelijk bezit.

Van der Bas signaleert vooralsnog tegenstrijdigheden. ,,Zo weten we dat voor de begrafenis van de keizer in 1941 representanten en een grafkrans van 'Der Führer' arriveerden," zegt hij. ,,Dit ondanks inspanningen van de kroonprins om - volgens het testament van zijn vader - nazi's te weren. De kroonprins had weliswaar contact met nationaalsocialisten en was kort lid van een paramilitair onderdeel van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP).

BEWIJSVOERING Historici buigen zich nu over de vraag in hoeverre hij een klimaat schiep voor het naziregiem. Slechts weinigen hadden begin jaren '30 weet van wat zich werkelijk afspeelde. De keizer en de kroonprins feliciteerden Hitler in 1940 echter wel per telegram met de verovering van Parijs."

Wilhelm II had zes zonen en een dochter. Van der Bas: ,,Van een broer van de kroonprins is bekend dat hij lid was van de NSDAP en sprak op bijeenkomsten. Zijn tweede echtgenote Hermine voorzag daarentegen Joden van voedsel op een Doorns onderduikadres. Toen Wilhelm II na 1933 begreep dat Hitler hem nooit zou helpen opnieuw de troon te bestijgen, hadden de nazi's voor hem afgedaan. In 1940 kreeg hij een Duitse bewaker."

REACTIES ,,We zijn benieuwd naar verhalen van personeelsleden en bezoekers via overlevering," zegt Van der Bas. ,,Ook foto's kunnen veelzeggend zijn. De keizer en zijn kinderen bezochten Doorn en onderhielden lokale contacten. Het dorpsleven in die tijd heeft eveneens onze interesse."

Reageren via info@huisdoorn.nl.