'Quilten is leuk en ontspannend'

DOORN Ruim dertig jaar geleden ontdekte Zwanie Meijer 'quilten', een handwerktechniek die haar als onderwijzeres van de lagere school meteen fascineerde. Ze vertelt wat 'quilten' precies is en hoe ze hier ooit kennis mee maakte.

John Beringen

,,Ik was op zoek naar stof voor nieuwe gordijnen en ging daarvoor kijken in Utrecht. Daar ontdekte ik een winkel waar stoffen werden verkocht met allerlei bijzondere dessins. De winkelier liet mij weten dat deze stoffen werden gebruikt voor 'quilten'. Nou was ik altijd al bezig met handwerk; ik gaf er les in en was daar ook zelf druk mee, maar dit fenomeen kende ik nog niet dus daar wilde ik uiteraard alles van weten. Daarna bezocht ik een expositie in Slot Zeist en ben ik cursussen gaan volgen."

ISOLEREN Het quilten verwijst officieel naar een doorgestikte deken. Deze techniek dateert al uit de Romeinse tijd. Meijer hierover: ,,De functie van het quilten had oorspronkelijk te maken met isoleren. De werkstukken die je maakt, bestaan uit drie lagen. Als eerste een bovenlaag die is vervaardigd middels patchwork, dus kleine segmenten die aan elkaar genaaid worden. Dan heb je een onderlaag en daar tussen breng je een vulling aan. Dat kan bijvoorbeeld wol zijn. En met het doorstikken langs de verschillende figuren ontwikkelt zich een reliëf op de bovenkant."

Ze toont verschillende werken van haar hand waarvan de patronen met wiskundige precisie zijn aangebracht. ,,Een ster kun je bijvoorbeeld opbouwen uit verschillende driehoekjes van verschillende kleuren", licht ze toe. ,,Maar als je hiermee bezig bent, moet je wel oog hebben voor de juiste balans. De verschillende kleuren moeten een beetje tegen elkaar afsteken. Als dat niet het geval is, wordt het niet alleen wat saai, maar komt het reliëf ook niet goed uit de verf. En voor wat de patronen aangaat, kun je in vakboeken kijken voor ideeën maar je kunt ook je eigen fantasie er op loslaten. En als het ontwerp wat druk oogt, kun je er nog een enigszins effen rand omheen maken. Omgekeerd werkt het ook zo: is de deken ietwat sober dan kun je weer kiezen voor een rand die wat meer bewerkt is."

Naar wat ze laat zien, wordt duidelijk dat 'quilten' een langdurig geduldwerk is. Meijer beaamt dit: ,,Ja, je moet heel veel het zelfde werk verrichten, maar je kunt uitstekend afwisselen. Als je langdurig hebt gestikt dan kun je bijvoorbeeld weer wat stukjes stof gaan knippen die je nodig hebt voor de betreffende patronen. Je moet niet uren achter elkaar hetzelfde blijven doen; dan hou je de aardigheid er in."

QUILTGROEP In 1988 trad Meijer toe tot het Quiltersgilde en zit thans met veertien andere vrouwen in de quiltgroep. Eén keer in de vijf à zes weken komen ze bij elkaar. ,,En dat is altijd reuze gezellig", laat Meijer weten. ,,Het is niet alleen een leuk sociaal gebeuren, maar we leren ook van elkaar. Soms loop je wel eens tegen iets ingewikkelds aan en dan is er altijd wel iemand die weet hoe je dat dan het beste kunt oplossen. En geloof mij: een mens is nooit te oud om te leren."

Dit laatste zegt ze met een brede glimlach. Daarna wordt ze ernstig: ,,En denk nou niet dat quilten uitsluitend een vrouwenaangelegenheid is want ook mannen hebben deze kunst al lang geleden ontdekt. Veelal praat je dan over kunstenaars en dan zie je wel weer een klein verschil ten opzichte van onze opzet. Onze werken zijn veelal gericht op de functionaliteit, dus om te gebruiken als deken of sprei. Daarbij gebruiken wij uitsluitend katoen omdat dat gewassen kan worden en de kunstenaars zijn meer gericht op wandkleden. Daarbij gebruiken ze tal van andere materialen die wassen onmogelijk maken. Denk bijvoorbeeld aan goudband en andere materialen die bijdragen aan de versiering. Quilten is leuk en ontspannend. Ik ben blij dat ik dat indertijd heb ontdekt."