De man achter de Leersumse schaapjes

LEERSUM Cees van Swieten exposeert vanaf 2 februari verschillende soorten werk van zijn hand in het Kunstgildehuis in Leersum. Hij werd bekend door zijn schapen gemaakt van zwerfkeien, die sinds het jaar 2000 de rotonde in het centrum van Leersum opsieren. Sindsdien zwermde een omvangrijke schaapskudde uit over heel Nederland.

Edith Hazelzet

Cees van Swieten (70) benadrukt meteen dat hij niet de enige is die in februari exposeert. ,,De tentoonstelling omvat ook werk van twee gildegenoten. Annemarie Reijbroek laat collages en keramiek zien en Tineke Baars, bekend van beelden, laat dit keer zien dat zij ook uitstekend kan schilderen." Ondanks het feit dat hij al bijna 30 jaar objecten maakt, beschouwt Van Swieten zichzelf niet als kunstenaar, maar eerder als 'kunstenmaker'. ,,Autodidact ook nog. Als ik zie wat anderen op het Kunstgilde voor mooie dingen maken, dan besef ik vooral dat je geluk nodig hebt om bekendheid te krijgen met je werk. Bij mij vormden de schapen op de rotonde echt een doorbraak."

De plek werd kenmerkend voor het dorp, ook bij het wijzen van de weg, en bijzonder geliefd onder de dorpelingen. ,,Ik kreeg direct al vraag van particulieren naar een schaap voor in de tuin. Ik heb dat een tijdje afgehouden, maar als ik het niet deed, deed een ander het." The Read Shop vroeg vervolgens om kleinere schaapjes om te verkopen als souvenir of cadeautje en de rest is geschiedenis. Cees van Swieten is vooral altijd verbonden met zijn Leersumse schaapjes, zijn handelsmerk.

POPULAIR Inmiddels heeft zoon Bas van Swieten de vervaardiging van de schapen overgenomen. Hij heeft er voltijds werk aan. Ook andere dieren als paarden, herten en binnenkort zelfs ganzen verlaten de werkplaats, om vele plekken in Nederland te verfraaien. De aaibaarheidsfactor van de werken doet de populariteit voortduren. Desondanks heeft elk dier een keiharde zwerfkei als basis, in combinatie met metaal. ,,Ik ben nooit goed geweest in klein werk", vertelt Van Swieten senior. ,,Ik ben wel begonnen met klei, hout en schilderen, maar alles had zijn nadelen. Totdat ik ontdekte dat je metaal met een lasapparaat zonder gedoe binnen een paar tellen bevestigt waar je het hebben wilt. Sindsdien werk ik alleen nog met grote objecten."

ROL Zijn vrouw Gertie voegt toe: ,,En het moet snel klaar zijn." Zij speelde een belangrijke rol in het ontstaan van de schapen. ,,Toen ik werd gevraagd om mee te denken over schapen op de rotonde, maakte ik vijf verschillende prototypes. Een daarvan was gebaseerd op de stenen die Gertie op vakantie altijd verzamelt. De gemeente en de architect vielen er meteen voor; de andere ontwerpen zijn niet eens meer bekeken."

TWEEHOOFDIG De zoektocht naar geschikte zwerfkeien leidde hem destijds naar Limburg, waar hij nog steeds zijn Scandinavische stenen afneemt. ,,Ik herinner me nog dat er een kei bij was met een vreemde punt eraan. Ik durfde niet te zeggen dat ik deze niet wilde, nadat hij met veel moeite met een shovel was gepakt. In mijn werkplaats besloot ik er een Siamees schaap van te maken en hem twee koppen te geven. Bijna niemand die dit ooit heeft opgemerkt."

Van Swieten is deze dagen niet meer zo actief. Als het nodig is denkt hij nog eens mee over een nieuw ontwerp met zwerfstenen en hij maakt graag buitenkunstwerken samen met anderen, zoals voor Huis Doorn en het Von Gimborn Arboretum. ,,Ik weet gewoon niet meer waar ik al die grote dingen moet laten als ik ze af heb. Dus ik maak weinig meer. Op het Gilde zeggen ze inmiddels: alleen als er gebak is, is Cees er. Voor de rest geniet ik van het leven." De expositie opent op 2 februari om 16:00 uur in het Kunstgilde aan het Kerkplein 10 in Leersum.