Beleef het Opnieuw: Gart van Veenendaal ‘Gart met de Klep’

17 februari 2011 om 00:00 Achtergrond

Op de foto van vorige week zijn weer hele leuke reacties gekomen. De man op de foto heette Gart van Veenendaal en werd destijds in Amerongen aangeduid als ‘Gart met de Klep’. Hij was een man met vele beroepen. Niet alleen fungeerde hij als klepperman, ook vervulde hij functies als nachtwaker, lantaarnopsteker, doodgraver en putjesschepper.

Een klepperman is een soort nachtwacht, een soort dorpsomroeper. Hij mocht een oogje in het zeil houden. Zo is hij in der tijd Klepperman geworden. Hij ratelt met zijn ratel (de klep) in het rond om de tijd aan te geven. Dat ratelen maakte een behoorlijk kabaal. Met deze ratel werd in die tijd de bevolking aangespoord om bijtijds de kroeg te verlaten en bijtijds is dan rond elf uur in de avond. Maar niet alleen voor het aangeven van de tijd ratelt de klepperman zijn klep, maar deze luidt hij ook bij een brand. Er is zelfs een gedichtje over dit beroep gemaakt: ‘Zou ik voor den klepper vrezen, O! die lieve brave man maakt, dat ik gerust kan wezen en ook veilig slapen kan. Moederlief ‘k geloof het vast dat hij op de dieven past.’

Maar Gart van Veenendaal was niet alleen klepperman, maar ook onder andere lantaarnopsteker. Dat is een persoon die vroeger de op gas of olie werkende straatlantaarns aanstak, meestal met behulp van een lange stok. In sommige gemeenten was straatverlichting aanwezig in de vorm van een gespannen koord tussen tegenover elkaar staande gevels. Aan één gevel was een katrol bevestigd. Hiermee kon de lantaarnopsteker de straatverlichting door middel van een staaf en brandende lont aansteken. De lantaarnopsteker had in veel dorpen ook de rol van bewaker.

advertentie
advertentie