Spreken is zilver, zwijgen is Indisch

DOORN Eigenlijk was Simone Berger helemaal niet van plan een tweede boek te schrijven. In 2016 verscheen haar eerste publicatie 'Istori Kita, jouw familiegeschiedenis': een leidraad en doe-boek om de Indische familiegeschiedenis levend te maken, te delen en vast te leggen. Tijdens een van haar interactieve lezingen om Indische familiegeschiedenissen te verkennen, vroeg ze of iemand in de zaal een tastbare herinnering had. Een dame van 95 liet een babyfoto van zichzelf zien uit 1921. Het intrigeerde Berger hoe een ogenschijnlijk normaal voorwerp, zo'n grote emotionele en symbolische waarde kon hebben. Toen ontstond de inspiratie voor haar nieuwe boek: 'De lange reis van de Poesaka: Indische tastbare herinneringen'. Fotograaf, filmer en auteur Armando Ello maakte prachtige portretten en legde de interactie tussen de verschillende generaties op pure wijze vast.

Babs Bouwman

BELADEN In dit tweede boek verlegt de Doornse schrijfster de grens van herinneringen naar tastbare herinneringen. Als een tweede of derde generatie een voorwerp erft, dan is het belangrijk om te weten welk verhaal er achter zit. Hoe is het in de familie gekomen? Hoe zit het eigenlijk met de familiegeschiedenis? Ieder heeft zijn eigen verhaal. Als ze vraagt: ,,Wat is jouw Poesaka?" (erfstuk), dan hoort ze vaak een verhaal, dat teruggaat naar de vermenging. Een Europese voorvader, die zich vermengde met een inlandse vrouw. Door het verloop van de geschiedenis en de politieke markeringen, moesten zij ineens het land uit. De voorwerpen die zij meenamen op de boot in hun koffers, zijn eigenlijk de enige tastbare link naar hun geboorteland. Het land waar zij en hun (groot) ouders geboren en geworteld waren. Simone Berger ontdekte dat die Poesaka's, de voorwerpen, eigenlijk heel beladen zijn.

BEKNOPT Verhalen die je niet zo snel in geschiedenisboeken leest en een enorme diversiteit aan voorwerpen waar een hele familiegeschiedenis aan vast zit. Dat kun je verwachten van 'De lange reis van de Poesaka'. Simone Berger biedt het beknopt aan, waardoor het ook voor jongeren toegankelijk is. De korte verhalen geven een goede indruk hoe het leven in het vooroorlogs Indië was. Waar de mensen verbleven tijdens de Japanse bezetting en hoe de dekolonisatie oorlog er uit zag. Interviews met 29 mensen die in Nederlands-Indië geboren zijn. Allemaal heel verschillend. Een stuk uit de geschiedenis. Zeker niet saai, maar menselijk en persoonlijk. ,,De gedeelde geschiedenis geeft enorme verbondenheid het is heel bijzonder om iedere keer dat gemeenschappelijke te voelen", vertelt Berger. Na een lezing bedanken toehoorders haar voor de fijne middag. Dat ze tijdens de bijeenkomst ook ruimte geeft voor de pijn en het verdriet. Ook al zijn er tranen en is er kippenvel: mensen vinden het fijn om te delen en ze voelen de verbondenheid. Dat geeft Simone Berger een dankbaar gevoel.

POESAKA De opa van Simone Berger, die op Sumatra woonde, liet ooit een Chinese kist in Shanghai maken. Die kist heeft hij zijn hele leven meegenomen en is in 1954 op de boot naar Nederland gekomen. In die kist zat een haarlok en het geboortekaartje van haar vader. ,,Als die kist had kunnen praten ….", zegt Simone Berger. Het slotje van deze kist is haar Poesaka. Het staat symbool voor de lange reis die voorwerpen maakten. Op zondag 3 februari presenteerden Simone Berger en Armando Ello hun boek in het OBA-theater in Amsterdam. Op historische grond, vlak bij de Sumatrakade waar op 18 juli 1946 het schip Oranje met de repatrianten uit Nederlands-Indië aankwam.

Meer informatie op www.lmpublishers.nl