Presentatoren en gasten in afwachting van de start de live-uitzending vanuit Kasteel Amerongen.
Presentatoren en gasten in afwachting van de start de live-uitzending vanuit Kasteel Amerongen. Kasteel Amerongen

Live-radio vanuit Kasteel Amerongen

15 november 2018 om 14:04 lokaal

AMERONGEN Kasteel Amerongen was zondagochtend het decor van de live-uitzending van het radioprogramma OVT van de VPRO. Het geschiedenisprogramma herdacht op deze elfde november twee uur lang het einde van WOI exact 100 jaar geleden, en de vlucht van keizer Wilhelm II naar Kasteel Amerongen.

Edith Hazelzet

In heel Europa werd zondagochtend herdacht dat in 1918 op de elfde van de elfde de wapenstilstand werd getekend, die het einde betekende aan de oorlog die aan twintig miljoen miltairen en burgers het leven kostte. OVT had live-verbindingen met verslaggevers bij de nationale herdenkingen in Londen, Parijs en Ieper. Gezeten op de portrettengalerij in het trappenhuis van het kasteel werden de toehoorders honderd jaar mee teruggenomen in de tijd.

ABDICATIE Presentator Jos Palm begon de uitzending, onzichtbaar voor de aanwezigen, met een zender in de slaapkamer van de ex-keizer in Kasteel Amerongen. Hij zat op de stoel achter het bureau waaraan Wilhelm II de abdicatie had getekend, die op 28 november 1918 mede een einde maakte aan de 500-jarige heerschappij van de Hohenzollerndynastie. ,,Zeventien dagen lang liep hij hier heen en weer te twijfelen, totdat zijn vrouw met het document uit Duitsland aankwam en hem binnen een dag zover kreeg het te ondertekenen. Het zijn altijd de vrouwen die onzichtbaar beslissend zijn in de geschiedenis", aldus Palm. Aan een tafel vol microfoons op de portrettengalerij werd vervolgens met historicus Wim Klinkert de aanloop tot de stilstand en het verloop van de dag op 11 november 2018 uitgeplozen. Hoe kwam bijvoorbeeld praktisch gezien het bericht over de wapenstilstand bij de soldaten in de loopgraven?

DICHTBIJ Willem Brouwer en Roland Kousbroek, van de werkgroep 'Help, de Keizer komt!' van Kasteel Amerongen, deden vele details uit de doeken over het verloop van de reis van de keizer, en de voorbereidingen en aankomst op het kasteel. In plaats van de beoogde drie dagen verbleef Wilhelm II er anderhalf jaar. De resultaten van hun onderzoek zijn tot 2 december te zien in de gelijknamige expositie. Columnisten Diederik van Vleuten en Philip Freriks brachten de Eerste Wereldoorlog heel dichtbij, met indringende verhalen over de gewone soldaat en hun vrouwen aan het thuisfront. Schrijver Geert Mak schoof net op tijd nog aan voor zijn bijdrage. Hij bleek bij vergissing eerst naar Huis Doorn te zijn gereden.

,,Ik werd door magische krachten daarheen getrokken." Hij discussieerde met historici Wim Klinkert en Philipp Blom over de impact van het dictaat van Versailles, dat volgens hen sterk bijdroeg aan het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

11:16:25 Het script van het programma werd enigszins in de war gegooid, toen bleek dat in het Belgische Ieper het blazen van de 'The Last Post' niet volgens het schema van de herdenking precies om 11 uur begon. Historica en presentatrice Michal Citroen was lichtelijk van de kaart: ,,Onze atoomklok lijkt niet te kloppen, of het moment van elf uur is gepasseerd?!" De live-schakeling viel in het honderd, waarna het speciaal uitgestelde Journaal maar werd uitgezonden. Dit sloot af met een item over lachgas, wat het publiek in Amerongen bepaald niet meer nodig had. ,,Ik had nooit gedacht dat ik op dit moment zou zitten lachen", aldus Citroen. Na enig improviseren over het verdere verloop werd er midden in een gesprek met Waronne Elbers, adjunct-directeur van het kasteel, teruggeschakeld naar Ieper.

Om 11:16:25 uur klonken dan toch de indrukwekkende trompetsignalen van de 'Last Post', waarna in Amerongen de mensen van de regie en productie met hun handen in de lucht in stilte juichten.

advertentie
advertentie